ایران و آمریکا وارد مرحله جنگ لفظی علیه یکدیگر شدهاند. از جمله اینکه تهران میگوید اگر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری، دستور حمله به ایران صادر کند، تهران در پاسخ، پایگاه آمریکا در اقیانوس هند، یعنی دیهگو گارسیا را که در فاصله ۳۸۰۰ کیلومتری ایران قرار دارد، نابود خواهد کرد.
عامل اصلی خشم مقامات ایران، اعزام بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ از سوی ترامپ به این پایگاه دورافتاده بوده است؛ اقدامی که بهنظر میرسد با هدف تهدید ایران برای شرکت در مذاکرات برای پایان دادن به برنامه هستهایاش انجام شده است.
مایکل روبین، پژوهشگر ارشد اندیشکده «موسسه امریکن اینترپرایز» معتقد است که نه اظهارات تهدیدآمیز ایران و نه اعزام بمبافکنهای بی-۲ از سوی آمریکا نشانهای از آغاز قریبالوقوع جنگ نیست. مقامهای ایرانی مدعیاند که میتوانند با دقت به پایگاه دیهگو گارسیا حمله کنند، اما این پایگاه فراتر از برد بیشتر موشکهای ایران قرار دارد، بیش از پنج برابر بُرد موشکهای نقطهزن ایرانی و دو برابر فاصله ایران تا اسرائیل که موشکهای ایرانی اغلب به اهداف خود در آنجا اصابت نکردند.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
در عین حال، حضور بمبافکنهای دوربرد در دیهگو گارسیا پدیده تازهای نیست؛ آمریکا پیشتر نیز از این پایگاه برای پرواز بمبافکنهای بی-۵۲ علیه عراق و افغانستان استفاده کرده بود.
پس از آنکه یک پهپاد آمریکایی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران را در جاده فرودگاه بغداد هدف قرار داد، دولت ترامپ بار دیگر بمبافکنهای بی-۵۲ را به پایگاه دیهگو گارسیا اعزام کرد. به اعتقاد آقای روبین، «این اقدام نه بهدلیل آغاز قریبالوقوع جنگ، بلکه با هدف بازداشتن ایران از هرگونه پاسخ ناپخته و شتابزده صورت گرفت.»
به اعتقاد این کارشناس مسائل خاورمیانه، «اگر احتمال وقوع جنگ واقعی افزایش یابد، یکی از روشنترین نشانهها خروج ناوهای هواپیمابر آمریکا از خلیج فارس به سمت شمال اقیانوس هند خواهد بود. این جابهجایی عملا قایقهای تندرو، پهپادها، موشکهای ضد کشتی و مینهای دریایی ایران را بیاثر میسازد، در حالی که به جنگندههای آمریکایی امکان میدهد اهدافی را در عمق خاک ایران مورد هدف قرار دهند، چرا که برد بیشتری در اختیار خواهند داشت.»
«ریشه اصلی جنگهای خاورمیانه در اعتماد به نفس بیش از حد نهفته است»
آقای روبین در مقاله خود برای وبسایت 19fortyfive متذکر شد که «جنگهای خاورمیانه نه بهدلیل نفت رخ میدهند و نه بهخاطر آب؛ بلکه ریشه اصلی آنها در اعتماد به نفس بیش از حد نهفته است. خطری فزاینده وجود دارد مبنی بر اینکه اطرافیان رهبر جمهوری اسلامی ایران، سخنان و لفاظیهای او را باور کردهاند و ممکن است دست به حملاتی علیه نیروهای آمریکایی بزنند.»
در حالی که پایگاه دیهگو گارسیا خارج از برد ایران قرار دارد، اما ستاد فرماندهی ناوگان پنجم آمریکا در بحرین در تیررس است؛ همچنین نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه هوایی العدید در قطر نیز در معرض تهدید قرار دارند. ایران پیشتر نیز سابقه پرتاب پهپاد به سمت پایگاههای عراقی و کردهای عراق را دارد؛ جایی که نیروهای آمریکایی همچنان در کنار نیروهای محلی حضور دارند.
ترامپ باید پیامدهای احتمالی را روشن بیان کند
دکتر روبین که سابقه خدمت در وزارت دفاع آمریکا را در کارنامه خود دارد، در مقاله خود به دولت آقای ترامپ توصیه کرد که باید بهروشنی برای ایران توضیح دهد که در صورت حمله نیروهای ایرانی به هر پایگاه، سفارت یا مدرسه آمریکایی در منطقه، چه پیامدهایی در انتظارشان خواهد بود.
وی که سابقه زندگی کردن در ایران پس از انقلاب را دارد در ادامه مطلب خود نوشت: «اگر هدف ترامپ تنها درگیری محدود برای جلوگیری از تشدید تنشها و در عین حال نشان دادن قدرت قاطع باشد، باید دو بندر مهم ایران را هدف قرار دهد: چابهار و جاسک. این اقدام میتواند پیامی صریح و بازدارنده به تهران ارسال کند، بدون آنکه مستقیما وارد یک جنگ تمامعیار شود.»
چابهار و جاسک؛ بندرهای استراتژیک ایران
هر دو بندر چابهار و جاسک از اهمیت بالایی برخوردارند چرا که بندرهای اصلی ایران برای دسترسی به دریاهای آزاد خارج از خلیج فارس و تنگه هرمز هستند. ایران سرمایهگذاریهای زیادی در چابهار انجام داده و سعی کرده است این بندر را با کمکهای پیاپی و گاه و بیگاه چین توسعه دهد.
چابهار نه تنها برای پروژه «رشته مروارید» چین که شامل مجموعهای از بندرها برای پذیرش ناوگان دریایی چین است، حائز اهمیت است، بلکه برای ایران نیز بهعنوان مسیری استراتژیک برای اتصال به اوراسیا و تقویت موقعیت جغرافیایی خود اهمیت ویژهای دارد.
سرمایهگذاری ایران در جاسک طی دهه گذشته نیز قابل توجه بوده، هرچند بهمراتب کمتر از چابهار است. اهمیت امروز جاسک بهویژه بهخاطر نقش آن بهعنوان پایگاه زیردریایی خارج از تنگه هرمز است.
آقای روبین که در مقام مدیر بخش «تحلیل سیاستی» در اندیشکده محافظهکار «انجمن خاورمیانه» نیز فعالیت دارد، روز دوشنبه هفتم آوریل (۱۸ فروردین) نوشت: «اگر آمریکا تصمیم به تخریب تأسیسات نظامی و بندری ایران در هر دو بندر چابهار و جاسک بگیرد، این اقدام نه تنها به کاهش جذابیت ایران برای چین و تضعیف اتحاد ایران و چین منجر خواهد شد، بلکه این امکان را به ناوگان دریایی آمریکا یا زیردریاییهای اسرائیل میدهد که بهطور مؤثر نیروی دریایی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در خلیج فارس محصور کنند.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
«قطعاً اهداف دیگری نیز وجود دارند؛ مانند پایگاه دریایی اصلی ایران در بندرعباس و ترمینال نفتی خارک که جمهوری اسلامی بیش از ۹۰ درصد نفت خود را از آن صادر میکند. اما این اهداف مربوط به جنگی بیمحدودیت هستند، نه ابزاری برای فراهم کردن مسیر خروج برای رژیم ایران.»
مایکل روبین در جمعبندی مطلب خود نوشت: «اگر ترامپ بخواهد از تشدید تنشها جلوگیری کند، اکنون زمان آن است که به ایران بگوید: لافزنی هزینه دارد. حتی اگر یک مو از سر یک سرباز یا ملوان آمریکایی کم شود، ایران بندرهایش در اقیانوس هند را برای همیشه از دست خواهد داد.»