وزرای دارایی کشورهای عضو اتحادیه اروپایی در حال آماده‌سازی برای بررسی یک ابتکار بلندپروازانه تازه هستند که می‌تواند نقطه عطفی در رویکرد این بلوک به امنیت جمعی به شمار رود.
آگهیدر مرکز گفت‌وگوهای این هفته، «سازوکار پیشنهادی دفاعی اروپا »(European Defence Mechanism – EDM) قرار دارد. این صندوق مشترک با هدف بازآفرینی شیوه‌های تدارکات، تامین مالی و مدیریت توانمندی‌های نظامی اروپا طراحی شده است. همچنین قرار است این طرح به کاهش وابستگی دیرینه اروپا به ایالات متحده کمک کند.
صندوقی ورای بودجه‌های ملی
این طرح پیشنهادی که قرار است در نشست غیررسمی وزرای دارایی اتحادیه اروپا در ورشو طی همین هفته مورد بحث قرار گیرد، چارچوبی برای ایجاد یک صندوق دفاعی مشترک ارائه می‌دهد. صندوق یادشده تجهیزات نظامی را خریداری کرده و در مالکیت خود نگه می‌دارد، و در عوض به کشورهای عضو امکان دسترسی به این تجهیزات را در برابر پرداخت هزینه‌ای برای استفاده می‌دهد.
نکته مهم «سازوکار دفاعی اروپا» (EDM) این است که خارج از بودجه‌های ملی فعالیت خواهد کرد. این ویژگی می‌تواند نگرانی کشورهای دارای بدهی بالا مانند ایتالیا، یونان و فرانسه را درباره افزایش بدهی عمومی کاهش دهد.
این طرح که در اصل توسط اندیشکده بروگل (Bruegel) طراحی شده، اکنون با استقبال فزاینده‌ای از سوی سیاست‌گذاران در سراسر اروپا روبرو شده است.
این برنامه به سفارش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا یعنی لهستان تهیه شده و در زمانی مطرح می‌شود که رهبران اروپایی بیش از پیش به ضرورت تقویت توان دفاعی خود به‌ویژه در سایه تداوم تجاوزگری‌های روسیه و دگرگونی چشم‌انداز امنیتی در روابط فراآتلانتیکی، پی برده‌اند.
این وزرای اتحادیه اروپایی هم‌اکنون گفتگوهای گسترده‌تری را در زمینه افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری دفاعی پیش می‌برند. طبق برنامه‌های مطرح‌شده، قرار است طی چهار سال آینده، هزینه‌های نظامی تا سقف ۸۰۰ میلیارد یورو افزایش یابد.
سازوکار دفاعی اروپا (EDM) مکملی برای این تلاش‌ها خواهد بود و ابزار مالی قدرتمندی در اختیار وزرا قرار می‌دهد تا از طریق آن، خریدهای نظامی مشترک و برنامه‌ریزی راهبردی بلندمدت را تقویت کنند.
یکی از ویژگی‌های چشمگیر این سازوکار، ظرفیت بالقوه آن برای فراگیری و مشارکت‌پذیری گسترده است.
ساده‌سازی فرآیندهای خرید نظامی فراتر از مرزهای اتحادیه اروپا
این سازوکار می‌تواند به روی کشورهایی خارج از اتحادیه اروپا مانند بریتانیا، اوکراین و نروژ نیز گشوده شود. چنین رویکردی بستری گسترده‌تر برای همکاری فراهم می‌کند و به تقویت ساختار امنیتی فراگیر اروپا کمک خواهد کرد.
از نگاه این وزرا، این طرح تنها به معنای تجمیع منابع است؛ بلکه هدف اصلی، ساختن صنعتی دفاعی در اروپا است که معتبر، رقابتی، کمتر‌مرزبندی‌شده و همبسته‌تر باشد.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
وضعیت پراکنده فعلی در خرید تجهیزات دفاعی اروپا مدت‌هاست که به معضل تبدیل شده است. وزرا به‌طور فزاینده‌ای از ناکارآمدی‌هایی که ناشی از تنوع زیاد انواع تجهیزات نظامی است، ناراضی هستند. برای مثال، در حال حاضر هفت مدل مختلف تانک و ۹ نوع مختلف توپ هویتزر در سراسر اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یک رویکرد متمرکز از طریق سازوکار دفاعی اروپا (EDM) می‌تواند عملیات را ساده‌تر کرده، هزینه‌ها را کاهش دهد و قابلیت همکاری بین نیروهای نظامی کشورهای اروپایی را بهبود بخشد.
تمرکز بر قابلیت‌های راهبردی و تقسیم عادلانه مسئولیت‌ها
علاوه بر این، مسئولان اتحادیه اروپا علاقه‌مند هستند تا بر روی خرید «توانمندی‌های راهبردی» تمرکز کنند. این توانمندی‌ها که اغلب توسط آمریکا تأمین می‌شوند، شامل ارتباطات ماهواره‌ای، حمل‌ونقل هوایی استراتژیک، سیستم‌های دفاع موشکی و تسلیحات نسل بعدی هستند.
طبق مدل پیشنهادی، سازوکار دفاعی اروپا (EDM) به عنوان یک برنامه‌ریز، تأمین‌کننده منابع مالی و در صورت لزوم مالک این تجهیزات عمل خواهد کرد و به اروپا پایه‌ای قوی‌تر و خوداتکاتر می‌دهد.
آگهیبرای حمایت از تقسیم عادلانه مسئولیت‌ها، این سازوکار همچنین به کشورهای «خط مقدم»، که شامل کشورهایی می‌شود که با روسیه یا بلاروس مرز دارند یا در دفاع خود سرمایه‌گذاری سنگینی انجام می‌دهند، وام‌های یارانه‌ای ارائه می‌دهد. این وام‌ها از طریق کمک‌های مالی تمامی اعضای EDM تأمین می‌شود.