در آستانه دور جدید گفت‌وگوهای هسته‌ای میان ایران و آمریکا، مقامات ایرانی به دیده تردید به این مذاکرات می‌نگرند و اعتماد چندانی به نتیجه‌بخش بودن آن ندارند. با این حال، برخی امیدوارند که در گفتگوها، دریچه‌هایی برای نزدیکی طرفین گشوده شود.
آگهیاین در حالی است که دولت ترامپ به صراحت اعلام کرده در صورت عدم دستیابی به توافق، نه تنها تحریم‌های شدیدتر بلکه حمله‌ای نظامی نیز متوجه ایران خواهد بود.
کریس رایت، وزیر انرژی آمریکا، روز سه‌شنبه در گفت‌وگویی با شبکه CNBC اعلام کرد: «اگر ایران با ما بر سر برنامه هسته‌ای خود به توافق نرسد، باید منتظر تحریم‌های بسیار سخت‌تری باشد.»
همزمان، قرار است مذاکراتی میان ایران و آمریکا در روز شنبه در عمان برگزار شود. اگرچه ترامپ اعلام کرده که این مذاکرات مستقیم خواهد بود، اما عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، تأکید کرده که ایران تنها با گفت‌وگوهای غیرمستقیم موافق است و فشارها و تهدیدهای واشنگتن مانع گفت‌وگوی رو در رو می‌شود.
وی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا گفت: «مذاکرات غیرمستقیم می‌تواند گفت‌وگویی واقعی و مؤثر را تضمین کند.»
او همچنین پیشتر در شبکه اجتماعی ایکس در اظهاراتی مشابه نوشت: «ایران و ایالات متحده روز شنبه در عمان دیدار خواهند کرد برای گفت‌وگوهای غیرمستقیم در سطح عالی».
قرار است عراقچی از طرف ایران و استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در امور خاورمیانه، از طرف آمریکا در این مذاکرات حضور داشته باشند و وزیر خارجه عمان نقش میانجی را ایفا کند.
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش داده که ایران انتظار دارد پیش از هرگونه گفت‌وگوی مستقیم، آمریکا اقداماتی ملموس در جهت حسن نیت انجام دهد؛ از جمله رفع بخشی از تحریم‌ها یا آزادسازی برخی دارایی‌های بلوکه‌شده.
روسیه نیز از برگزاری مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن حمایت کرده و آن را فرصتی برای کاهش تنش‌ها دانسته است. همزمان، پارلمان روسیه توافق‌نامه همکاری استراتژیک ۲۰ ساله با ایران را نیز تصویب کرد.
تقابل دیدگاه‌ها؛ خطوط قرمز ایران و خواسته‌های آمریکا
با وجود این تلاش‌های دیپلماتیک، مقامات ایرانی هشدار داده‌اند که برنامه دفاعی و همچنین برچیدن برنامه هسته‌ای کشور قابل مذاکره نیست. رویترز به نقل یکی از مقامات ارشد ایرانی که نامش فاش نشده نوشته است: «ترامپ خواهان توافقی جدید است که شامل پایان نفوذ منطقه‌ای ایران، توقف کامل برنامه هسته‌ای و توقف فعالیت‌های موشکی باشد. این‌ها برای تهران غیرقابل قبول است.»
او افزود: «دفاع ما قابل مذاکره نیست. وقتی اسرائیل سلاح هسته‌ای دارد، ما چگونه خلع سلاح شویم؟ اگر اسرائیل یا کشورهای دیگر حمله کنند، چه کسی از ما دفاع خواهد کرد؟»
در مواضعی مشابه، تندروهای داخلی با حمله به دولت مسعود پزشکیان، مخالفت خود را با هرگونه مذاکره با آمریکا به ویژه به صورت مستقیم ابراز داشته‌اند. همچنین گروهی از آنها با اعلام فراخوان، از مخالفان مذاکره با آمریکا خواسته‌اند در مقابل وزارت خارجه تجمع کرده و علیه عباس عراقچی شعار دهند.
در همین حال، عراقچی در مقاله‌ای در روزنامه واشنگتن پست ایده‌های جمهوری اسلامی از مذاکره با آمریکا را شرح داد. در بخشی از این مقاله وزیر خارجه ایران می‌نویسد: «اگر آمریکا به‌دنبال راه‌حل دیپلماتیک واقعی است، ما مسیر آن را پیشتر نشان داده‌ایم. اما اگر هدفش تحمیل اراده از طریق فشار باشد، باید بداند: ملت ایران در برابر زبان زور و تهدید، متحدانه و قاطع واکنش نشان می‌دهد.»
او همچنین در ادامه با اشاره به خروج آمریکا از برجام نوشته است: «ممکن است رئیس‌جمهور ترامپ علاقه‌ای به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نداشته باشد، اما این توافق حاوی یک تعهد کلیدی است که در آن آمده است: «ایران بار دیگر تاکید می کند که هیچگاه و تحت هیچ شرایطی به دنبال جستجو، تولید و یا به دست آوردن سلاح هسته ای نخواهد بود.»
وزیر خارجه ایران در بخش دیگری از مقاله خود، فضا را برای ورود احتمالی سرمایه‌گذاری آمریکایی در کشور مناسب به تصویر کشیده است: « بسیاری در واشنگتن، ایران را از منظر اقتصادی کشوری بسته تصویر می‌کنند. اما واقعیت آن است که ایران به‌طور کامل برای حضور فعال شرکت‌ها و کسب‌وکارهای بین‌المللی باز است. این محدودیت‌ها، نه از جانب ایران، بلکه از سوی دولت‌های ایالات متحده و موانع تحمیل‌شده توسط کنگره بوده‌اند که شرکت‌های آمریکایی را از ورود به بازار ایران، بازاری با فرصت‌هایی در مقیاس تریلیون دلاری، باز داشته‌اند.»
تنش در منطقه و سایه جنگ
با این وجود مخالفان رسیدن به چنین توافقی میان ایران و آمریکا در منطقه و حتی خود دولت آمریکا کم نیستند. بسیاری از جریان‌های تندرو و نئوکان در دولت ترامپ و همچنین جمهوری‌خواهان با هرگونه مذاکره و توافق با جمهوری اسلامی مخالفند. چنین صداهایی در تهران و تل آویو نیز شنیده می‌شود. تندروهای مخالف دولت پزشکیان، با استناد به سیاست‌های پیشین ترامپ، با هر گونه پای میز مذاکره نشستن تیم ایرانی با طرف آمریکایی مخالفند. در اسرائيل هم بنیامین نتانیاهو امیدوار است چنین تلاش‌هایی یا شکست بخورد و یا سرنوشتی همچون لیبی در انتظار ایران باشد.
آگهینخست وزیر اسرائيل که روز دوشنبه در کنار ترامپ هنگام اعلام خبر مذاکرات حضور داشت، گفت: «راه‌حل دیپلماتیک خوب است، اگر به طور کامل اجرا شود، مثل کاری که با برنامه هسته‌ای لیبی انجام شد. در غیر این صورت، گزینه نظامی روی میز است.»
بازگشت ترامپ به کاخ سفید و تهدیدهای مکررش علیه ایران، در شرایطی صورت می‌گیرد که خاورمیانه از سال ۲۰۲۳ با جنگ در غزه و لبنان، حملات در یمن، درگیری‌های مستقیم میان ایران و اسرائیل و تغییر حکومت در سوریه، دستخوش ناآرامی‌های شدید شده است.
به گفته منابع ایرانی، تهدیدهای ترامپ بیشتر با هدف افزایش فشار بر ایران برای پذیرش امتیازاتی در مذاکرات مطرح می‌شود. اما تهران بار دیگر تأکید کرده که در برابر تهدیدها عقب‌نشینی نخواهد کرد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آگهیجمهوری اسلامی ایران در دهه‌های اخیر بارها با تحریم‌های سنگین مواجه شده اما همچنان برنامه‌های هسته‌ای و دفاعی خود را ادامه داده است. فرماندهان نظامی ایران پیشتر تهدید کرده‌اند در صورت ادامه فشارها، صادرات نفت منطقه را مختل خواهند کرد؛ موضوعی که می‌تواند تأثیر جدی بر بازار جهانی انرژی بگذارد.