بازی‌ نینتندو با قیمت‌ها؛ عصر بازی‌های ۱۰۰دلاری در راه است؟

ژانویه ۲۰۲۵ وقتی نینتندو سوییچ ۲ بالاخره بعد از مدت‌ها انتظار هواداران معرفی شد، انگار همه‌ی شایعه‌ها، اخبار افشاشده، حدس و گمان‌ها به واقعیت پیوسته بودند. فضای جامعه‌ی طرفداران غرق شور و اشتیاق بود: مشخصات ارتقایافته، گرافیک بهتر، کنترلرهای جوی‌کان بازطراحی‌شده، پشتیبانی از بازی‌های قبلی، همه‌چیز نوید یک کنسول رؤیایی را می‌داد. تاریخ عرضه‌ی این کنسول هم ۲۵ ژوئن (۱۵ خرداد ۱۴۰۴) اعلام شد.

اما درست وسط این همه هیجان، چیزی که توجه‌ها را از خود کنسول دزدید، قیمت نسخه‌ی دیجیتالی Mario Kart World بود: ۸۰ دلار، آن هم فقط برای یک بازی دیجیتال! ناگهان انگار کبریتی در انبار باروت شبکه‌های اجتماعی زده شد: ردیت، ایکس، یوتیوب و حتی تیک‌تاک، یک‌باره پر شد از واکنش‌های تند، طنزآلود و گاهی هم مأیوسانه از قیمت سرسام‌آور بازی‌ها.

برای مثال یکی از کاربران در توییتی با لحن تند نوشته بود: «کی حاضر می‌شه ۸۰ دلار برای یه بازی ماریوکارت بده؟» و اشاره کرده بود که این قیمت‌گذاری برای یه کنسول دستی که تازه قرار است با نسل فعلی رقابت کند، خیلی عجیب به نظر می‌رسد.

کاربر دیگری هم با اشاره به قیمت ۸۰ دلاری ماریوکارت ورلد و قیمت ۷۰ دلاری بازی Donkey Kong Bananza، پرسیده بود چرا نینتندو ناگهان تصمیم گرفته قیمت برخی بازی‌ها را این‌قدر بالا ببرد.

و واکنش طنزآمیز کاربر دیگری که مورد توجه قرار گرفت: «این ۸۰ دلار برای ماریو انگار باد ِقایق بادبانی طرفدارهای نینتندو را خالی کرده.» او حتی قیمت را به دلار استرالیا تبدیل کرده بود (۱۲۷ دلار استرالیا) و نوشته بود این قیمت معادل درآمد یک روز کامل کاری او است و کاملاً غیرقابل‌قبول.

برخی هم کل تصمیمات نینتندو را زیر سؤال برده بودند، از قیمت بالای بازی‌ها تا کارتریج‌هایی که گویی فقط حافظه‌ی خارجی هستند و عده‌ای ماجرای تعرفه‌های آمریکا را هم به این هیاهو اضافه می‌کردند. عده‌ای هم از تاثیرپذیری شرکت‌های دیگر در افزایش قیمت‌ها ابراز نگرانی کردند؛ برای مثال، کاربری در ردیت نوشت اگر کسی به قیمت ۸۰ دلاری ماریو کارت ورلد اعتراض نکند، آن‌وقت باید به قیمت ۱۰۰ دلاری GTA6 سلام کند. «اگر آن‌ها (نینتندو) موفق شوند، بقیه هم همین راه را ادامه می‌دهند.»

Reddit

گیمرها قیمت بازی را با خود کنسول مقایسه می‌کردند: وقتی سوییچ ۲ با قیمت ۴۵۰ دلار معرفی شده، منطقی نیست که یک بازی تقریباً یک‌پنجم این مبلغ هزینه داشته باشد. مخصوصاً وقتی بدون دیسک یا کارتریج ارائه می‌شود و چیزی به‌جز فایل دیجیتال نیست. نهایتاً بعضی‌ها هم پای بازی‌های رایگان مثل گنشین ایمپکت را وسط کشیدند.

البته مدافعان این قیمت‌گذاری هم به معترضان پاسخ می‌دادند؛ هرچند به‌وضوح در اقلیت قرار داشتند:

گروهی معتقد بودند که اگر بازی واقعاً محتوای گسترده‌تری داشته باشد و به‌روزرسانی‌های رایگان ارائه بدهد، شاید این قیمت توجیه‌پذیر شود. اما پیام اغلب واکنش‌ها مشخص بود: اینکه در حال حاضر نینتندو بیش از حد به وفاداری هوادارانش تکیه می‌کند و این امر روزی به زیانش تمام می‌شود.

اقتصاد بازی‌های ویدیویی بسیار عجیب و پر تناقض است، مثل دنیایی موازی با قوانین مالی خاص خودش که هیچ‌وقت از منطق ثابتی پیروی نمی‌کند. جای تعجب نیست که اغلب مردم درک نادرستی از قیمت‌گذاری یک بازی داشته باشند، زیرا هیچ‌وقت الگوی یکسانی را در این زمینه ندیده‌اند و شاید هرگز هم تجربه نکنند.

درواقع مردم به هر نوع محاسبه‌ای دست می‌زنند تا خرید یک بازی را برای خود توجیه کنند. متریک‌های پیچیده‌ای مثل «ساعت بازی تقسیم بر قیمت» می‌سازند، اما هیچ فرمول جادویی‌ای برای سنجش لذت تجربه‌های شخصی وجود ندارد. چطور می‌توانیم قیمتی برای احساسات، هیجانات و خاطراتی که از بازی‌ها به دست می‌آوریم تعیین کنیم؟ بازی‌های ویدیویی به اندازه‌ی روحیه‌ی انسان‌ها تجربیاتی متنوع خلق می‌کنند.

البته با عرضه‌ی پلی‌ استیشن ۵ در سال ۲۰۲۰، هزینه‌ی برخی بازی‌ها به ۷۰ دلار رسید که مردم هنوز با آن کنار نیامده‌اند. به همین دلیل وقتی نینتندو قیمت بازی دیجیتالی ماریو را ۸۰ دلار و نسخه‌ی فیزیکی را ۹۰ دلار اعلام می‌کند، رقمی سرسام‌آور به نظر می‌رسد که فشار مضاعفی بر دوش گیمرها می‌گذارد.

پیش از هر چیز باید بدانیم دلیل گران‌شدن بازی‌ها و حتی خود کنسول نینتندو سوییچ ۲ به تعرفه‌های ترامپ برنمی‌گردد. طبق برخی گزارش‌ها تعرفه‌ها هنوز برای کالاهای دیجیتال تعرفه‌ای تعیین نشده و نینتندو هم قبل از لیست‌شدن تعرفه‌ها، قیمت بازی‌ها را مشخص کرده بود. ضمن اینکه قیمت بازی در کانادا، اتحادیه‌ی اروپا، استرالیا و سایر کشورها هم تفاوتی با آمریکا ندارد.

کارشناسان اقتصاد صنعت گیمینگ با اطمینان می‌گویند این افزایش قیمت باید خیلی زودتر اتفاق می‌افتاد و دلایل قانع‌کننده‌ای برای ادعای خود می‌آوردند:

بازی‌های امروز نسبت به ۲۰ سال پیش با هزینه‌ی بسیار بیشتری ساخته می‌شوند. حالا زمان متوسط ساخت یک بازی به‌اصطلاح تریپل A که قبلاً طی دو سال تکمیل می‌شد، حداقل چهار سال طول می‌کشد.

تیم‌های توسعه نیز بسیار بزرگ‌تر از گذشته‌اند و غالباً کار بین استودیوهای مختلف در سراسر جهان تقسیم می‌شود، از برنامه‌نویسان و طراحان صدا گرفته تا هنرمندان گرافیک و متخصصان حرکت موشن کپچر. تمام این زمان و نیروی انسانی اضافی یعنی صورت‌حساب‌هایی نجومی که باید به نحوی جبران شوند.

اما مسئله‌ی تورم مشکلی واقعی است. متأسفانه برای عموم مردم افزایش ۱۰ دلاری امروز با افزایش ۱۰ دلاری سال ۲۰۰۴ تفاوت زیادی دارد. بدون اینکه بخواهیم وارد بحث‌های پیچیده‌تر اقتصادی شویم، در دورانی زندگی می‌کنیم که هزینه‌های زندگی سر به فلک کشیده، اجاره‌خانه نیمی از درآمد ما را می‌بلعد و هزینه‌ی کالاهای اساسی مثل مواد غذایی هر ماه بالاتر می‌رود.

شاید این حرف از دیدگاه اقتصاد صنعت گیمینگ درست باشد، اما وقتی به کسی که مدت‌ها افزایش حقوق نداشته بگویید قیمت سرگرمی محبوبش باید افزایش یابد، انتظار دارید با لبخند سری تکان دهد و کارت بانکی‌اش را بیرون بیاورد؟

نینتندو سوییچ ۲ از سیستمی به نام کارت‌های کلید بازی (game-key cards) استفاده می‌کند. این کارت‌ها در حقیقت نوعی کارتریج هستند که فقط بخشی از بازی روی آن‌ها ذخیره شده نه تمام بازی. چرا؟ به یک دلیل واضح: فضای ذخیره‌سازی پرهزینه است.

کارتریج‌های سوییچ اصلی حداکثر ۳۲ گیگابایت حافظه داشتند که در مقایسه با بازی‌های امروزی که گاهی بیش از ۱۰۰ گیگابایت حجم دارند، بسیار کم به نظر می‌رسد.

اما بازی‌های سوییچ ۲ سنگین‌تر خواهند بود. برای مثال، شرکت CD Projekt Red تأیید کرده که نسخه Cyberpunk 2077: Ultimate Edition را روی یک کارتریج ۶۴ گیگابایتی عرضه خواهد کرد و احتمالاً بازی‌های دیگری هم از این حجم فراتر خواهند رفت.

اما ناشران بازی برای حل این معضل سه گزینه دارند: اول اینکه کل بازی را روی کارت فیزیکی قرار دهند و با ضرر بفروشند، دوم اینکه قیمت نسخه‌ی فیزیکی با بازی کامل را افزایش دهند یا در حالت سوم، از کارت‌های کلید بازی با حافظه‌ی حداقلی استفاده کنند که در این صورت گیمرها مجبور می‌شوند کل بازی را دانلود کنند.

به‌نظر می‌رسد نینتندو گزینه‌ی دوم را انتخاب کرده که باتوجه‌به سیاست‌های شرکت چندان عجیب هم نیست. این شرکت به‌ندرت قیمت بازی‌های خود را کاهش می‌دهد، چنان‌که پس از ۸ سال هنوز نسخه‌ی Kart 8 Deluxe را با قیمت کامل در وبسایت خود می‌فروشد.

برخی تحلیل‌گران هم معتقدند که قیمت ۸۰ دلاری ماریو کارت نه‌فقط به‌خاطر هزینه‌های فنی، بلکه به‌نوعی آزمون اعتماد مخاطب است. به عبارتی نینتندو این موضوع را محک می‌زند که آیا بازار حاضر است این سقف قیمتی جدید را بپذیرد یا نه.

این همان روالی است که سونی با نسخه‌های خاص بعضی از بازی‌های طی کرد و دورازذهن نیست که به‌زودی مجبور شویم به GTA 6 صددلاری سلام کنیم.

طرفداران افزایش قیمت همیشه مدام یادآوری می‌کنند که بازی‌ها در دوران کارتریج‌های قدیم چه هزینه‌ی گزافی داشته‌اند. آن‌ها با لحنی کنایه‌آمیز می‌گویند: «یادم نمی‌آید وقتی سوپر ماریوی سال ۱۹۹۶ معادل ۱۲۵ دلار امروزی قیمت داشت، کسی اعتراضی کرده باشد!» اما این مقایسه مانند سنجش سیب و پرتقال است. بازار بازی امروز با دنیای دهه‌ی ۹۰ میلادی قابل‌قیاس نیست.

حالا با اقیانوسی از بازی‌ها و استودیوهای سازنده روبرو هستیم و نه‌تنها رقابت میان تولیدکنندگان به‌شدت افزایش‌یافته، بلکه گیمرها هم با کوهی از انتخاب‌های متنوع مواجه‌اند.

چیزی که بیش از همه توجیه بازی‌های ۸۰ دلاری امروز را سخت می‌کند، این واقعیت است که برخی از محبوب‌ترین بازی‌های جهان نه فقط ارزان‌تر، بلکه کاملاً رایگان هستند. نینتندو دیگر فقط با غول‌های صنعت گیمینگ رقابت نمی‌کند، بلکه حریفانی نظیر فورتنایت، روبلاکس، گنشین ایمپکت و مارول رایولز را هم روی رینگ دارد.

شاید افزایش قیمت بازی‌ها مقوله‌ای ناگزیر باشد؛ اما واقعیت این است که بازی‌های ۷۰ دلاری یا حتی ۸۰ دلاری احتمالاً ده سال پیش با استقبال بهتری از طرف گیمرها روبرو می‌شد.

در آن زمان تنها بازی‌های رایگان محبوب، بازی‌های فلش مبتنی بر مرورگر، برنامه‌های موبایلی بی‌کیفیت و ران اسکیپ بودند. البته هنوز هم می‌توانستید بازی‌های مستقل مقرون‌به‌صرفه را در جاهایی مانند استیم و فروشگاه بازی‌های ایکس‌باکس پیدا کنید؛ اما بازی‌های بزرگ برچسب قیمتی بزرگی داشتند.

آن روزها، ما بازی‌های موبایلی رایگانی با کیفیت کنسول مانند گنشین ایمپکت و وایلد ریفت را تجربه نکرده بودیم. هنوز گیم‌پس، بازی‌های نتفلیکس یا فروشگاه اپیک‌گیم که هر هفته به کاربران هدایای رایگان می‌دهد، حضور نداشتند.

امروز بازی‌های خوب زیادی در دسترس گیمرها است که برای آن‌ها نه ۸۰ دلار، بلکه یک سنت هم خرج نمی‌کنند. البته شاید شما هم ارزش یک بازی را براساس مدت‌زمان تمام‌کردن آن نسنجید، اما انکار هم نمی‌کنم بازی‌های رایگانی مثل پوکمون یونایت و مکا بریک، ارزش بیشتری برایم ایجاد خواهند کرد تا شیفتگی چند هفته‌ی اول ماریو کارت.

برخی بازی‌ها برای شکست‌خوردن بیش از حد بزرگ هستند و بدون شک ماریو کارت ورلد یکی از آن‌ها است. حتی اگر نینتندو برای بازی بعدی اصلی پوکمون قیمت عجیب ۱۵۰ دلاری را در نظر بگیرد، می‌توان پیش‌بینی کرد که بازهم تمام رکوردهای فروش را بشکند.

آنچه واقعاً هواداران قدیمی گیمینگ را نگران می‌کند، سرنوشت بازی‌های کوچک‌تر و کمتر شناخته‌شده است. عناوین ارزشمندی مانند مارول میدنایت سانز، گوست‌وایر: توکیو و Prey که شایسته شکست‌خوردن نبودند، اما در سایه‌ی بازی‌های بزرگ قرار گرفتند.

همین حالا هم سخت می‌توان گیمری را متقاعد کرد برای بازی‌ای که شاید دوستش داشته باشد و شاید نه، ۶۰ دلار خرج کند. اما اگر این رقم به ۸۰ دلار افزایش یابد، چه می‌شود؟

وقتی ماریو کارت، GTA6 و عنوان بعدی ناتی‌داگ بیش از ۸۰ دلار قیمت داشته باشند، بودجه‌ی ما کفاف بازی‌های دیگر را می‌دهد؟ آیا بازار به انحصار همان چند نام بزرگ، قدیمی و تضمین‌شده در می‌آید یا اکثر کاربران به پناهگاه امن و بی‌هزینه بازی‌های رایگان یا اشتراک ماهانه‌ی گیم‌پس و پلی‌استیشن پلاس پناه می‌برند؟