دههها پس از پایان جنگ جهانی دوم، جامعه رومها (کولیها) در فرانسه بار دیگر خواستار بهرسمیتشناختن رسمی نسلکشی این قوم در دوران هولوکاست شدهاند؛ جنایتی که بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار نفر از کولیها، توسط آلمان نازی و همپیمانانش قربانی آن شدند.
دههها پس از پایان جنگ جهانی دوم، جامعه رومها (کولیها) در فرانسه بار دیگر خواستار بهرسمیتشناختن رسمی نسلکشی این قوم در دوران هولوکاست شدهاند؛ جنایتی که بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار نفر از کولیها، توسط آلمان نازی و همپیمانانش قربانی آن شدند.
در این جنایت تاریخی، قربانیان نهتنها با تبعید و اعدامهای دستهجمعی، بلکه با بازداشت، کار اجباری و عقیمسازی اجباری نیز روبهرو بودند. شمار دقیق جانباختگان هرگز مشخص نشد، زیرا بسیاری از خانوادهها هرگز موفق به ثبت قربانیان خود نشدند و بسیاری از اسناد مربوط به این کشتارها از بین برده شد.
اکنون گروهی از جوانان کولی، سینتی و کارواننشینان فرانسه با راهاندازی کارزاری تحت عنوان «زندگی ما کولیها مهم است» (#NosViesdeGitansComptent)، تلاش میکنند توجه افکار عمومی و نهادهای حکومتی را به این خواسته جلب کنند. این کمپین توسط «کالکتیو زور» (Zor Collective) هدایت میشود.
نامههایی که هرگز پاسخی نگرفتند
آنینا چیوچیو، فعال حقوق کولیها و وکیل، در گفتوگو با رادیوی فرانسه (RFI) اعلام کرد که این کارزار با انتشار ۱۴ ویدئو در شبکههای اجتماعی آغاز شده است؛ ویدئوهایی که در آنها جوانان کولی، نامههایی را میخوانند که نیاکانشان در دوران جنگ از اردوگاههای بازداشت برای مقامهای فرانسوی فرستاده بودند و در آنها درخواست کمک کرده بودند. اما این نامهها، هرگز پاسخی دریافت نکردند.
چیوچیو میگوید: «آنها این نامهها را به مقاماتی فرستاده بودند که قدرت تغییر وضعیتشان را داشتند، اما متأسفانه تا امروز هیچ پاسخی نگرفتهاند.»
او افزود: «امروز، پاسخی که ما از دولت فرانسه انتظار داریم، بهرسمیتشناختن نسلکشی است. ما تنها خواهان کرامت هستیم.»
نسلکشی فراموششده
نسلکشی کولیها که در زبان رومها «پوراجموس» (Porrajmos، بهمعنای «بلعیدهشدن») نامیده میشود، توسط آلمان و اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته شده است. در سال ۲۰۱۲، یادبودی در مرکز برلین برای قربانیان این فاجعه نصب شد. سه سال بعد، پارلمان اروپا دوم اوت را بهعنوان «روز جهانی یادبود نسلکشی سینتی و روم» اعلام کرد؛ تاریخی که یادآور قتل حدود ۴۳۰۰ زن، مرد و کودک کولی در اردوگاه آشویتس-بیرکناو در سال ۱۹۴۴ است.
با این حال، فرانسه تاکنون به طور رسمی این نسلکشی را بهرسمیت نشناخته است. دستکم ۷ هزار نفر از جامعه کولیها از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۶ در اردوگاههایی در خاک فرانسه بازداشت بودند؛ بسیاری از آنها بعدها به مناطق اشغالی نازیها، و از آنجا به اردوگاههایی مانند آشویتس، سوبیبور و تربلینکا منتقل شدند.
در سال ۲۰۱۶، فرانسوا اولاند، رئیسجمهور وقت فرانسه، در جریان بازدید از بزرگترین اردوگاه بازداشت کولیها در منطقه مونتروی-بله، برای نخستین بار مسئولیت دولت فرانسه در این بازداشتها را پذیرفت. او گفت: «جمهوری فرانسه رنج کارواننشینانی را که بازداشت شدند به رسمیت میشناسد و سهم گسترده خود در این رویداد را میپذیرد.»
اکنون ۵۲ نماینده جناح چپ پارلمان فرانسه، با ارائه یک طرح، خواستار تصویب قطعنامهای برای بهرسمیتشناختن نسلکشی کولیها و تعیین دوم اوت بهعنوان روز ملی یادبود شدهاند.
نگران از قدرتگیری راست افراطی
آنینا چیوچیو با اشاره به فضای سیاسی فعلی در فرانسه، این کمپین را «فوری و ضروری» توصیف میکند. او میگوید جامعه کولیها همچنان با تبعیض و حاشیهنشینی روبهروست و افزایش قدرت حزب راست افراطی «اجتماع ملی» (Rassemblement National) این وضعیت را تشدید کرده است.
او هشدار داد: «برای ما، این بسیار خطرناک است، چون حقوق و آزادیهای اساسی در معرض تهدید قرار دارند. ما احساس خطر میکنیم.»
چیوچیو تأکید کرد که بهرسمیتشناختن نسلکشی، میتواند هشداری باشد در برابر ماهیت واقعی این جریانهای افراطی. او گفت: «با بهدستآوردن این بهرسمیتشناسی، یادآور چهره واقعی این حزب فاشیستی خواهیم شد. خطری که فقط ما کولیها را تهدید نمیکند، بلکه ارزشهای جمهوری فرانسه را نشانه گرفته است.»
به باور او، یکی از دلایل عدم بهرسمیتشناختن رسمی نسلکشی کولیها، همین نفوذ گفتمان راست افراطی در ساختارهای قدرت است: «متأسفانه، ایدههای راست افراطی بر بسیاری از سیاستگذاریها تأثیر گذاشته و قوانین سالهای اخیر نیز بهشدت از دیدگاههای آنها الهام گرفتهاند.»
گام بعدی: غرامت
چیوچیو تأکید کرد که گام بعدی این جنبش، مطالبه غرامت خواهد بود: «رنجی که تجربه شده باید جبران شود. هزاران سالمند، کودک، زن و مرد ما در این جنگ یا کشته شدند یا سالها از آزادی محروم بودند و تحت رفتارهایی قرار گرفتند که هیچ نسبتی با کرامت انسانی نداشت. امروز هیچکس از آنها یاد نمیکند و به رسمیت نمیشناسد که آنچه بر آنها گذشته، غیرعادی و ظالمانه بوده است.»