دلیل استقبال از مذاکرات عمان چه بود؟ | چرا پرونده هسته ای ایران برای دولت های عربی مهم است؟

همشهری آنلاین – گروه سیاسی: پس از برآوردهای مثبت از روند گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط، پایتخت عمان، دولت‌های عربی منطقه ضمن استقبال از این گفت‌وگوها، این مذاکرات را ضرورتی برای کاهش تنش‌ها در سطح منطقه ارزیابی کرده و از تلاش‌های دیپلماتیک در این زمینه استقبال کردند.

مصر، اردن، بحرین، کویت، عراق، عربستان و قطر از جمله دولت‌های عربی بودند که به مذاکرات مسقط واکنش نشان دادند و از آن استقبال کردند.

سفیان القضاه، سخنگوی وزارت امور خارجه اردن با تأکید بر حمایت این کشور از تلاش‌های دیپلماتیک برای حل و فصل منازعات از طریق گفت‌وگو، بر ضرورت تقویت صلح و امنیت در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی تأکید کرد. وزارت امور خارجه مصر هم در بیانیه‌ای، رویکرد سازنده و همکاری‌جویانه طرف‌های ایرانی و آمریکایی را برای یافتن راه‌حلی سیاسی از طریق گفت‌وگو و مذاکره، ارزشمند دانست.

ازسوی دیگر وزارت امورخارجه بحرین نیز با صدور بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد مذاکرات ایران و آمریکا به تقویت صلح، امنیت و ثبات منجر شود. وزارت امورخارجه عربستان هم بر حمایت از این تلاش‌ها و پیروی از رویکرد گفت‌وگو برای پایان دادن به اختلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تأکید دارد.

کارشناسان معتقدند استقبال دولت‌های عربی از مذاکرات غیرمستقیم، پیش از هر چیز نشان دهنده نگرانی‌های فزاینده آنان از افزایش سطح تنش‌ها در منطقه است. در چنین شرایطی است که به نطر می‌رسد مذاکرات عمان بر آینده مناسبات ایران و دولت‌های عربی نیز تاثیرگذار خواهد بود.

نگرانی ویژه دولت های عربی

یک کارشناس مسائل عربی در گفت‌وگو با همشهری آنلاین با بیان اینکه وضعیت منطقه خاورمیانه، به‌ویژه در پرتو تحولات دو سال اخیر در فلسطین، به شدت دگرگون شده است، اظهارکرد: دولت‌های مختلف منطقه، ازجمله در کشورهای عربی، نگران تعدد و تراکم بحران‌ها هستند. برای درک بهتر این وضعیت، کافی است به مسائل جاری در غزه، سوریه، سودان، یمن و نگرانی‌های مرتبط با اوضاع داخلی لبنان توجه کنیم.

عبدالامیر نبوی با اشاره به بازتاب تحولات بین‌المللی در منطقه افزود: افزون بر این، رقابت‌های قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای، مانند جنگ روسیه و اوکراین یا رقابت‌های تجاری ایالات متحده و چین، نیز بر پیچیدگی اوضاع منطقه افزوده است.

وی با تاکید بر اینکه کشورهای عربی نگرانند این تنش‌ها و درگیری‌ها از کنترل خارج شوند، عنوان کرد: از این‌رو، آنها از هرگونه اقدامی برای مدیریت و کاهش تنش‌ها و بحران‌ها استقبال می‌کنند.

دلیل اهمیت مذاکرات هسته‌ای

این کارشناس مسائل عربی گفت: یکی از مهم‌ترین پرونده‌هایی که بیم آن می‌رفت از کنترل خارج شود، پرونده هسته‌ای ایران بوده‌است. مذاکرات مرتبط با این پرونده و کاهش تنش‌ها می‌تواند تأثیر مثبتی بر امنیت منطقه‌ای داشته باشد، ازجمله بر بحران‌هایی مانند وضعیت غزه یا تنش‌ها در باب‌المندب تاثیرگذار خواهد بود.

نبوی ادامه داد: کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس نیز نگرانند تشدید بحران در پرونده هسته‌ای ایران، ثبات آنها و همچنین امنیت انرژی در خلیج فارس و دریای عمان را تهدید کند. در این میان، کاهش احتمالی تنش‌ها بین ایران و آمریکا، همراه با تلاش‌های آمریکا برای مهار اقدام‌های اسرائیل، می‌تواند به بهبود روابط ایران با کشورهای عربی منجر شود.

چشم انداز پیش رو

وی درباره چشم‌انداز مناسبات ایران و دولت‌های عربی با توجه به مذاکرات عمان نیز عنوان کرد: دولت‌های مختلف ایران طی دهه‌های اخیر، از دوره‌های هاشمی رفسنجانی، خاتمی، احمدی‌نژاد، روحانی و شهید رئیسی گرفته تا اکنون در دولت مسعود پزشکیان، همواره در گسترش روابط با کشورهای عربی جدی بوده‌اند. با این حال، این روابط صرفاً به اراده طرفین محدود نمی‌شود و تحت تأثیر تحولات منطقه‌ای و جهانی، مانند رویدادهای سوریه، لبنان، فلسطین یا تغییرات سیاسی در آمریکا قرار دارد.

نبوی همچنین تصریح کرد: هرچند جدیت طرفین برای ارتقای روابط را نباید نادیده گرفت، اما در عین‌حال باید هوشیار بود که برخی کشورهای منطقه‌ای یا فرامنطقه‌ای ممکن است در این روابط اخلال ایجاد کنند.

این کارشناس مسائل عربی اضافه کرد: به نظر می‌رسد موضع‌گیری‌های دولت آمریکا، به‌ویژه در قبال پرونده هسته‌ای و مذاکرات مسقط، می‌تواند فرصت مناسبی برای بهبود روابط ایران با کشورهای عربی فراهم کند.