رئیس پژوهشگاه فضایی: توان کشور در تولید زیرسیستم‌های فضایی بیش از ۹۰ درصد است
وحید یزدانیان، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران، در نشست خبری این سازمان، توان کشور در تولید زیرسیستم‌های فضایی را بیش از ۹۰ درصد عنوان کرد. او درباره تاثیر تحریم‌ها روی صنعت فضایی گفت: «اینکه ما بگوییم تحریم اثری نگذاشته اشتباه است. تحریم موضوعی جدی بوده و کار ما را سخت کرده است. در سال‌های گذشته ما ناچار بودیم به سمت توسعه دانش بومی در این زمینه حرکت کنیم. الان بیش از ۹۰ درصد تجهیزات ماهواره که زیرسیستم‌های ماهواره هستند، داخل کشور تولید می‌شوند. دانش آن ۱۰ تا ۱۵ درصدی که از خارج تامین می‌شوند هم داخل کشور وجود دارد و ما به‌عنوان پشتیبان از آن‌ها استفاده می‌کنیم.»
به باور یزدانیان، تنها ۱۰ درصد از فعالیتهای حوزه‌ی فضایی جنبه‌ی حاکمیتی دارند و بیشتر این فعالیت‌ها به اکوسیستم اقتصادی مربوط می‌شوند. او افزود: «عمده فعالیتهای حوزه‌ی فضایی اقتصادی، صلحآمیز و کاربردی است و به زندگی روزمره مردم مربوط می‌شود. ما به دنبال این هستیم که فعالیتهای ماهواره‌ای در اتاق شیشه‌ای قرار بگیرند و دیگر محرمانه نباشند.»
ماهواره خیام، آماده برای همکاری در جی‌نف
یزدانیان در پاسخ به سؤال زومیت درباره همکاری پژوهشگاه فضایی ایران با شرکت ملی پست در پروژه جی‌نف گفت: «جی‌نف پروژه کلیدی دولت است. در پهنه‌بندی شرکت پست، ما زیرساخت داده‌ای را از طریق ماهواره ارائه می‌دهیم و تفاهم‌نامه اولیه آن به پست عرضه شده است. کاری که ما در این راستا انجام می‌دهیم، آزادسازی تصاویر است. از نظر داده‌ای، ماهواره خیام با دقت یک متر، آمادگی کامل برای همکاری در پروژه جی‌نف را دارد.»
احمد سلیمانی، مدیر گروه توسعه خدمات فضایی در این باره افزود: «یکی از نیازهای پروژه جی‌نف، تأمین تصاویر پوششی کل کشور است. طبق نیاز پست، ۲۸ هزار نقطه فاقد کدگذاری پستی وجود دارد. تصاویر ماهواره‌ای یکی از خروجی‌های درایو استخراج نقشه‌های مکانی و ترسیمی در ابعاد یک به پنج هزار و ده هزار است. ما تصاویر ماهواره‌ای را در اختیار پست قرار می‌دهیم تا با استفاده از آن‌ها پستچی در محل حضور پیدا کرده و کدگذاری را انجام دهد.»
به گفته او هیچ ماهواره‌ای در دنیا پوشش سراسر ایران را ندارد و تأمین و آرشیو کردن این پوشش توسط ماهواره خیام، می‌تواند به‌عنوان یکی از ورودی‌های پروژه جی‌نف به پست کمک کند.
مطالعات اولیه در حوزه ماهواره‌های ارتباطی و مخابراتی انجام شده است
یزدانیان تولید ماهواره‌های سنجشی را یکی از اولویت‌های کشور دانست و گفت: «ما سه دسته ماهواره‌ی سنجشی، ناوبری و ارتباطی داریم. در هر سه گروه، منظومه قابل تعریف است اما منظومه ماهواره‌های سنجشی در اولویت ما قرار دارد. ماهواره‌های مخابراتی و ارتباطی سبقه بیشتری از ماهواره‌های سنجشی در کشور ما دارند. پروانه‌های آن‌ها هم توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی داده شده و مطالعات اولیه در این زمینه را آغاز کرده‌ایم.»
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران با تأکید بر اهمیت همکاری با کشورهای همسایه در راستای توسعه ماهواره‌های ارتباطی، ادامه داد: «ما همکاری‌های بین‌المللی خود را با کشورهای همسایه آغاز کرده‌ایم و از نظر دانش و فناوری، چند سر و گردن از آن‌ها بالاتر هستیم. ما آمادگی داریم در راستای دیپلماسی فناوری، به ساخت ماهواره‌های مشترک با پیام تعامل و افزایش کاربردهای صلحآمیز بپردازیم و از فضا برای ارتقای رفاه و توسعه اقتصادی استفاده کنیم. یعنی علاوه بر ساختن ماهواره‌های مشترک با کشورهای همسایه، دانش خود را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم.»
یزدانیان اعلام کرد روند ساخت ماهواره‌های کاربردی این پژوهشگاه طبق زمان‌بندی پیشرفت می‌کند. او افزود: «اگر کشش بازار داخل و خارج از کشور بیشتر شود، این روند با سرعت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد. ما پیمان‌کار سازمان فضایی در این زمینه‌ها هستیم و تاریخ را کارفرما باید بگوید.»
به گفته او، بخش عمده‌ای از محصولات پژوهشگاه تا پایان سال ۱۴۰۴ یا خرداد ۱۴۰۵، به سازمان فضایی تحویل داده خواهد شد.
همکاری پژوهشگاه فضایی و معاونت علمی ریاست جمهوری
یزدانیان درباره همکاری پژوهشگاه فضایی با دانشگاه گفت: «ما در ساخت محصولات جدا از محققان و پژوهشگران، از دانشگاه‌ها هم استفاده کرده‌ایم. مجموعه‌ای از پروژه‌ها در ابتدای دهه ۹۰ با دانشگاه‌های شاخص کشور تعریف شدند که فقط برای ساختن ماهواره نبودند. وزارت ارتباطات برای عملیاتی شدن دانش موجود در دانشگاه‌ها، سرمایه‌گذاری کرد. ما مجموعه‌ای از ماهواره‌های پژوهش را با عنوان پژوهش ۱، ۲، ۳ و ۴ در پژوهشگاه فضایی تعریف کردیم. این ماهواره‌ها پروژه‌هایی بودند که توسط پژوهشگاه فضایی تعریف شدند و ساخت آن‌ها به وسیله‌ی دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شد.»
به گفته او هدف ماهواره‌های پژوهش، تست زیرسیستم‌های فناوری است. علاوه بر این، چهار پروژه کلان به دانشگاه‌ها و بخش خصوصی واگذار شده و به‌زودی تعداد آن‌ها افزایش می‌یابد. یزدانیان درباره حمایت‌های پژوهشی این سازمان افزود: «ما در دو سال گذشته از بیش از ۲۵۰ پایان‌نامه دانشجویی در حوزه فضایی حمایت مستقیم کردیم و این تعداد در بازه‌ی زمانی یک سال آینده، تقریباً دو برابر می‌شود.»
رئیس پژوهشگاه فضایی تأسیس پارک فناور‌ی‌های فضایی را یکی از برنامه‌های سال ۱۴۰۴ این سازمان اعلام کرد. به باور او این پارک‌ها زمینه پیشرفت شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان را برای تجاری‌سازی فراهم می‌کنند. او افزود: «تجاری‌سازی باید خارج از دولت اتفاق بیفتد و شرکت‌هایی شکل بگیرند تا روی برند و توسعه محصول کار کنند. تفاهم‌نامه‌ای با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در جریان است تا به ما مشاوره بدهند. قطعاً اگر شرکت‌ها وارد کسب‌‌وکار شوند، کیفیت ارتقاء می‌یابد و می‌توانند در داخل و خارج از کشور با هم رقابت کنند.»
به گفته او پژوهشگاه فضایی، بر اساس نیاز وارد زمینه هوش مصنوعی نیز شده و از این فناوری در راستای افزایش دقت دوربین‌ها استفاده می‌کند. یزدانیان افزود: «ما به دنبال این هستیم که فضای فعالیت بخش خصوصی در بخش فضایی هوش مصنوعی را باز کنیم. تا حد امکان آزادسازی داده‌ها را انجام داده‌ایم تا کسب‌وکارها شکل بگیرند و نقش حمایت و تنظیم‌گری را ادامه خواهیم داد.»
وحید یزدانیان در ادامه درباره تولید باتری برای تأمین انرژی آنتن‌های مخابراتی گفت: «ما با یکی از FCPهای کشور در زمینه تأمین انرژی ذخیره‌سازی سایت‌ها قرارداد داشتیم. محصولات تجاری‌سازی شده و تحویل FCP شده‌اند تا از آن‌ها استفاده کنند. علاوه بر این، ما به دولت در زمینه ذخیره‌سازهای انرژی برای ایجاد پایداری در زمان قطعی‌ها اعلام آمادگی کرده‌ایم.»
رئیس پژوهشگاه فضایی درباره فروش تصاویر ماهواره خیام گفت: «قیمت هر کیلومتر مربع تصاویر ماهواره خیام، ۱۲۴ هزار تومان است. این در حالی است که قیمت هر کیلومتر مربع تصویر از ماهواره‌های خارجی ۱۰ دلار است. امیدواریم هزینه‌ی تصاویر ما با افزایش تعداد ماهواره‌های سنجشی و ورود بخش خصوصی، از این هم کمتر شود.»