شرم‌آورترین فراخوان‌های تکنولوژی؛ از گلکسی نوت ۷ تا تسلا سایبرتراک

معمولا انتظار داریم دستگاه‌ها و گجت‌های جدید، پیش از عرضه به بازار تحت آزمایش‌های دقیق قرار گیرند و استانداردهای ایمنی را رعایت کنند؛ بااین‌حال، برخی از ایرادات، تازه بعد از رسیدن محصول به دست مصرف‌کنندگان آشکار می‌شوند. در چنین مواردی، اغلب شرکت‌ها ناچار به اعلان فراخوان برای آن محصول می‌شوند.

سالانه صدها مورد فراخوان برای محصولات مختلف صادر می‌شود. در سال ۲۰۲۴، ایالات متحده شاهد ثبت بیش از ۲۴۵۰ مورد فراخوان برای محصولات مصرفی بود. این آمار معمولاً هر سال افزایش می‌یابد؛ چراکه مصرف‌کنندگان به ایمنی محصولات حساس‌تر شده‌اند و قوانین نیز روز به روز سخت‌گیرانه‌تر می‌شوند.

اگرچه اعلان فراخوان در ظاهر نشان‌دهنده‌ی مسئولیت‌پذیری تولیدکننده به‌شمار می‌رود، اما در عمل، صدور آن معمولاً به دلیل وجود یک نقص اساسی در محصول صورت می‌گیرد و برای بسیاری از مشتریان، زنگ خطر جدی تلقی می‌شود. این فراخوان‌ها اغلب در پی کشف نقص‌های فنی اساسی یا دریافت گزارش‌هایی از کاربران مبنی‌بر بروز مشکلات ایمنی صادر می‌شوند، اما گاهی نیز علت صدور آن‌ها فقط وجود یک ویژگی نامناسب یا طراحی ناکارآمد است.

فارغ از اینکه فراخوان‌ها درنهایت به ارتقای سطح کیفی محصولات فناوری می‌انجامند، برای شرکت‌های تولیدکننده، مایه‌ی شرمساری بزرگی محسوب می‌شوند. در ادامه، از میان هزاران مورد فراخوان ثبت‌شده در طول تاریخ، به بررسی ۱۰ مورد از خجالت‌آورترین آن‌ها در دنیای فناوری خواهیم پرداخت.

تنها یک ماه پس از عرضه به بازار، سامسونگ ناچار به جمع‌آوری میلیون‌ها دستگاه گلکسی نوت ۷ از بازار شد. این پرچمدار کره‌ای که در زمان عرضه، یکی از نوآورانه‌ترین محصولات سامسونگ به شمار می‌رفت، با ویژگی‌هایی همچون اسکنر عنبیه‌ی چشم، نمایشگر خمیده‌ در دو طرف و طراحی مدرن خودنمایی می‌کرد.

گلکسی نوت ۷ از نظر سخت‌افزاری نیز حرف‌های زیادی برای گفتن داشت و از باتری قدرتمند، طراحی چشم‌نواز و دوربین باکیفیت بهره می‌برد. این گوشی هوشمند در آن زمان یکی از گران‌‌قیمت‌ترین گزینه‌های موجود در بازار بود و بسیاری آن را بهترین گوشی اندرویدی زمان خود می‌دانستند.

اما موفقیت گلکسی نوت ۷ دوام چندانی نداشت. پس از دریافت گزارش‌های متعدد مبنی‌بر داغ شدن بیش‌ازحد باتری و حتی انفجار آن، سامسونگ در سپتامبر ۲۰۱۶ اعلام کرد که ۲٫۵ میلیون دستگاه از این گوشی را فراخوان می‌کند که از این تعداد، یک میلیون دستگاه در بازار ایالات متحده به فروش رسیده بود.

غول کره‌ای در واکنش اولیه به این بحران، یک به‌روزرسانی نرم‌افزاری منتشر کرد تا خریداران را از احتمال بروز خطر در دستگاه‌هایشان مطلع کند و حتی پیشنهاد تعویض این گوشی‌ با مدل‌های اصلاح‌شده را به آن‌ها داد. سامسونگ توانست در کمتر از سه ماه، ۹۶ درصد از گوشی‌های معیوب را جمع‌آوری کند. اما این پایان ماجرا نبود. چراکه پس از مدتی، گزارش‌های متعددی از کاربران مبنی‌بر آتش گرفتن نسخه‌های جایگزین نوت ۷ نیز به سامسونگ رسید و درنهایت، این شرکت یک ماه بعد، تصمیم گرفت تولید گلکسی نوت ۷ را برای همیشه متوقف کند.

این فاجعه‌ی بی‌سابقه، ضربه‌ای حیثیتی و مالی سنگین به سامسونگ وارد کرد و نام این گوشی را برای همیشه در لیست خجالت‌آورترین فراخوان‌های دنیای فناوری قرار داد.

سایبرتراک، خودروی آینده‌نگر تسلا در نوامبر ۲۰۲۳ با انتظارات بالا و حواشی فراوان به بازار عرضه شد. ایلان ماسک از سایبرتراک به‌عنوان «بهترین محصول تسلا» یاد می‌کرد و وعده‌ی دوام بالا و قابلیت‌های منحصربه‌فردی را برای آن می‌داد؛ اما این خودرو طی ۱۵ ماه گذشته، ۸ بار به دلیل مشکالت ایمنی فراخوان شده است.

یکی از این فراخوان‌ها که در نوامبر ۲۰۲۴ صورت گرفت، به دلیل نقصی در مبدل برق (اینورتر) بود که می‌توانست باعث از دست رفتن نیروی چرخ‌های محرک شود. در ماه آوریل نیز این خودروها به دلیل احتمال گیر کردن پدال گاز در تریم داخلی، فراخوان شدند. دیگر فراخوان‌های تسلا به برف‌پاک‌کن‌ها و صفحه‌نمایش مرکزی خودرو مربوط بوده‌اند.

اما بزرگ‌ترین ضربه به سایبرتراک، در مارس ۲۰۲۵ اتفاق افتاد؛ وقتی‌که نهاد ایمنی جاده‌ای آمریکا تقریباً تمام سایبرتراک‌های موجود در جاده‌ها را فراخوان کرد. در این فراخوان که بیش از ۴۶ هزار دستگاه سایبرتراک را دربر گرفت، هشدار داده شد که یک پنل خارجی در دو طرف شیشه جلو ممکن است هنگام رانندگی جدا شود و خطر جدی برای سایر رانندگان ایجاد کرده و احتمال وقوع تصادف را افزایش دهد.

اگرچه این فراخوان اخیر ظاهرا تأثیر چندانی بر فروش نداشته است، سهام تسلا از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون ۴۲ درصد کاهش یافته است که تحلیلگران آن را ناشی از آسیب به برند تسلا به‌خاطر درگیری‌های سیاسی ماسک در آمریکا و اعتراضات گسترده علیه تسلا می‌دانند.

دل در سال ۲۰۰۶ پس از دریافت گزارش‌هایی مبنی‌بر اینکه باتری‌های لپ‌تاپ‌هایش در معرض خطر داغ شدن بیش از حد و حتی آتش‌سوزی قرار دارند، اقدام به فراخوان گسترده‌ی باتری‌ لپ‌تاپ‌هایش کرد. حدود ۲۲ میلیون لپ‌تاپ دل با این نقص فروخته شده بود که تقریباً ۱۸ درصد آن‌ها یعنی بیش از ۴ میلیون دستگاه، نیاز به تعویض باتری داشتند.

این باتری‌ها که توسط سونی تولید شده بودند، در شماری از لپ‌تاپ‌های دل شامل سه مدل Precision، Inspiron و Latitude به کار رفته و آن‌ها را تحت تأثیر قرار دادند. باتری‌های لیتیوم یونی که معمولاً در لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شوند، در صورت طراحی غیراصولی، مستعد داغ شدن و اشتعال هستند. در این مورد خاص، دل نقایصی را در ساختار این باتری‌ها شناسایی کرد که می‌توانست منجر به اتصال کوتاه و در نتیجه داغ شدن بیش از حد شود.

این نقص فنی، دستگاه‌های تولید‌شده در بازه‌ی زمانی بهار ۲۰۰۴ تا تابستان ۲۰۰۶ را درگیر کرده بود و به فراخوانی بیش از ۴ میلیون دستگاه لپ‌تاپ انجامید که بزرگ‌ترین فراخوان در تاریخ شرکت دل و در همچنین در تاریخ کل صنعت الکترونیک تا آن زمان بود.

تلاش‌های دل برای تعویض باتری‌های معیوب، هزینه‌ای بالغ‌بر ۳۰۰ میلیون دلار بر این شرکت تحمیل کرد. بااین‌حال، به نظر نمی‌رسید که دل از این بابت با مشکلات مالی دچار جدی مواجه شده باشد؛ چراکه شرکت اعلام کرد که این فراخوان تأثیر مالی قابل‌توجهی بر عملکرد آن نخواهد داشت.

گوگل در زمستان ۲۰۱۴، از خرید شرکت نست لبز، تولیدکننده‌ی لوازم هوشمند خانگی، خبر داد. با این معامله، برند نست به زیرمجموعه‌ی گوگل پیوست و به تولید و فروش دستگاه‌های الکترونیک خانگی هوشمند مشغول شد. اما تنها چهار ماه بعد، این شرکت ناچار به فراخوان دستگاه‌های اعلام حریق هوشمند خود موسوم به Nest Protect شد که در بازه‌ی پاییز ۲۰۱۳ تا بهار ۲۰۱۴ به فروش رفته بودند.

slashgears.com

مشکل اصلی این دستگاه‌ها، اختلال در عملکرد صحیح قابلیت هشداردهی آن‌ها هنگام فعال بودن ویژگی Nest Wave بود. این ویژگی به کاربران امکان می‌داد تا با حرکت دادن دست در نزدیکی دستگاه، صدای هشدار را خاموش کنند. اگرچه این روش برای خاموش کردن هشدار، آسان به نظر می‌رسید، اما ایراد اساسی آن این بود که هرگونه فعالیت افراد در مجاورت دستگاه می‌توانست به طور ناخواسته مانع از اعلام خطر در هنگام وقوع آتش‌سوزی شود.

باوجود اینکه گوگل هیچ گزارشی مبنی‌بر آسیب یا خسارت ناشی از این نقص دریافت نکرد، برای پیشگیری از هرگونه مشکل ایمنی در آینده، فروش این دستگاه‌ها را متوقف کرد. گوگل همچنین خدمات تعمیر رایگان و بازپرداخت هزینه را به خریداران ارائه داد.

در بسیاری از موارد، نیازی به تعویض دستگاه‌ها نبود؛ چراکه دستگاه‌هایی که به حساب کاربری Nest متصل بودند، می‌توانستند از طریق اتصال به شبکه‌ی وای‌فای، به‌روزرسانی نرم‌افزاری حاوی رفع این نقص را دریافت کنند. براساس گزارش کمیسیون ایمنی محصولات مصرفی، در این پرونده حدود ۴۴۰ هزار دستگاه اعلام حریق گوگل فراخوانی شدند.

اینتل که امروزه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قطعات کامپیوتر و ارائه‌دهندگان خدمات رایانه‌ای برای کاربران خانگی و کسب‌وکارها شناخته می‌شود، سال‌ها پیش، به دنیای پوشیدنی‌ها نیز قدم گذاشته بود. این غول فناوری در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ با خرید دو شرکت فناوری Basis و Recon، به تولید ساعت‌های تناسب اندام و نمایشگرهای پوشیدنی روی آورد، اما خرید Basis درنهایت به تجربه‌ای پرهزینه برای اینتل بدل شد.

slashgears.com

ساعت هوشمند Basis Peak، طبق بررسی‌های آن زمان، یک گجت تناسب اندام نسبتاً خوب و راحت به‌شمار می‌رفت که از ویژگی مقاومت در برابر آب و نمایشگری واضح و خوانا بهره می‌برد. اما نقطه ضعف این گجت، داغ شدن بیش از حد آن بود که می‌توانست منجر به سوختگی پوست کاربران شود.

پس از دریافت شکایات متعدد از سوی مشتریان، اینتل در ابتدا از آن‌ها درخواست کرد تا استفاده از ساعت را موقتاً متوقف کنند تا راهکاری برای رفع این مشکل بیابد. بااین‌حال، این نقص فنی برطرف نشد و اینتل در نهایت ناچار به صدور فراخوان ایمنی برای این محصول شد.

اینتل هیچ‌گونه محصول جایگزینی به خریداران این ساعت ارائه نداد و علاوه‌بر بازپرداخت کامل هزینه، تولید ساعت Basis را به طور کامل متوقف کرد. این شکست برای اینتل آنچنان سنگین بود که منجر به تعدیل گسترده‌ی نیروهای شاغل در بخش فناوری پوشیدنی این شرکت و درنهایت، حذف کامل این بخش از ساختار سازمانی آن شد.

باوجود تمام جنجال‌های پیرامون خودروهای خودران آلفابت، ویمو همچنان بر برنامه‌های خود برای ارائه‌ی شیوه‌های حمل‌ونقل مدرن و دردسترس در آینده پافشاری می‌کند. بااین‌حال، در بهار سال گذشته، ویمو نگرانی‌های منتقدان را به نوعی تأیید کرد؛ زمانی که اعلام شد یکی از تاکسی‌های بدون راننده‌ی این شرکت در شهر فینیکس، آریزونا، با یک تیر تلفن برخورد کرده است.

این حادثه که در ماه می ۲۰۲۴ رخ داد، اگرچه تلفات جانی نداشت، اما منجر به فراخوان داوطلبانه‌ی تمامی ۶۷۲ خودروی خودران ویمو برای به‌روزرسانی نرم‌افزاری شد تا توانایی تشخیص و اجتناب از موانع ثابت را در آن‌ها بهبود بخشد. این دومین فراخوان ویمو بود؛ فراخوان نخست، ۳ ماه قبل از آن و به دنبال یک نقص نرم‌افزاری اعلام شده بود که باعث می‌شد خودروهای خودران نتوانند حرکت خودروهای یدک‌کش را به‌درستی پیش‌بینی کنند.

اسپیکرهای سری Pill از برند بیتس، همواره جزو محبوب‌ترین اسپیکرهای بازار به شمار می‌روند، اما یکی از مدل‌های این سری با نام Pill XL، همانند دیگر محصولات حاضر در این فهرست، با مشکل داغ شدن بیش از حد و احتمال بروز آتش‌سوزی مواجه شد.

این اسپیکر که از سال ۲۰۱۳ تحت برند بیتس الکترونیکس تولید و عرضه می‌شد، یعنی یک سال پیش از آنکه اپل این شرکت را به مالکیت خود درآورد، در سال ۲۰۱۵ با هشداری جدی از سوی اپل روبرو شد. اپل به سرعت از مشتریان خود درخواست کرد تا استفاده از این مدل اسپیکر را متوقف کنند، زیرا وجود یک خطر بالقوه در آن شناسایی شده بود. خوشبختانه، این مشکل تنها مدل Pill XL را درگیر می‌کرد و سایر محصولات این شرکت همچنان ایمن و قابل استفاده بودند.

slashgears.com

این فراخوان شامل ۲۳۳ هزار دستگاه اسپیکر در ایالات‌متحده و کانادا می‌شد. اپل پیش از اعلام فراخوان، هشت گزارش از آتش‌سوزی دریافت کرده بود که یکی از آن‌ها منجر به سوختگی انگشت یک مشتری شده بود. اپل به جای تلاش برای حل این مشکل، از کاربران خواست تا گزینه‌های مشابه اما ایمن‌تر را انتخاب کنند. غول فناوری بازپرداختی معادل ۳۲۵ دلار برای هر اسپیکر (که قیمت اصلی آن ۲۹۹٫۹۹ دلار بود) به خریداران ارائه داد و به آنان امکان استفاده از اعتبار فروشگاه اپل را نیز پیشنهاد کرد.

سرفیس پرو مایکروسافت که با صفحه‌کلید جداشونده‌اش، تجربه‌ای از لپ‌تاپ و تبلت را ارائه می‌دهد، در اوایل سال ۲۰۱۶، با مشکل جدی مواجه شد. مشخص شد که برخی از کابل‌های برق این دستگاه نیاز به تعویض دارند.

مایکروسافت گزارش‌هایی مبنی‌بر داغ شدن بیش از حد و خطر آتش‌سوزی کابل‌ها به‌ویژه زمانی که کاربران کابل را بیش‌ازحد پیچ‌وتاب می‌دادند، محکم می‌پیچیدند یا برای مدت طولانی در وضعیت نامناسبی نگه می‌داشتند، دریافت کرده بود. ردموندی‌ها ۵۶ شکایت در این زمینه دریافت کرده بودند که خوشبختانه در هیچ کدام آسیب جدی ناشی از این نقص گزارش نشده بود.

این مشکل درست زمانی رخ داد که فروش سرفیس پرو بیش از دو برابر شده بود و به نظر می‌رسید که تبدیل به یک سرمایه‌گذاری موفق برای مایکروسافت شده است. با این اتفاق، ردموندی‌ها ناچار به فراخوانی ۲٫۲۵ میلیون کابل شارژ سرفیس پرو، سرفیس پرو ۲ و سرفیس پرو ۳ در ایالات‌متحده و حدود ۱۹۰ هزار دستگاه در کانادا شدند. این شرکت کابل‌های جایگزین را برای کاربران ارسال کرد و از آن‌ها خواست که کابل‌های معیوب خود را به شیوه‌ای ایمن دور بیندازند.

اگرچه ایده‌ی هاوربردها از سال ۱۹۸۹ در فیلم «بازگشت به آینده ۲» به تصویر کشیده شده بود، این وسایل تازه در سال ۲۰۱۳ به بازار عرضه شدند؛ آن هم بدون قابلیت شناور شدن واقعی! این فناوری پس از عرضه به سرعت محبوب شد و بسیاری از شرکت‌ها تصمیم گرفتند در آن سرمایه‌گذاری کنند. بااین‌حال، شکایات متعددی در مورد این اسکوترها مطرح شد. در آذر ماه سال گذشته، مدل Hover-1 Helix نیز به لیست هاوربردهایی که به دلیل مشکلات ایمنی فراخوان شدند، اضافه شد.

slashgears.com

این فراخوان ۲۵ هزار دستگاه از هاوربردهای Hover-1 Helix را در بر می‌گرفت؛ به‌ویژه دستگاه‌هایی که در رنگ‌های «استتاری» و «کهکشانی» عرضه شده بودند. مثل بسیاری از فراخوان‌های دیگر در این حوزه، مشکل اصلی این هاوربردها نیز خطر آتش‌سوزی ناشی از داغ شدن بیش از حد بود که در این مورد نیز علت به باتری‌های لیتیوم یونی برمی‌گشت.

احمدرضا فرهبد

سرگذشت باتری‌های لیتیوم یونی؛ گذشته، حال و آینده

مطالعه '12

شرکت سازنده به کاربران توصیه کرد که فوراً استفاده از این محصول را متوقف کنند و به مشتریان خسارت دیده نیز دستگاه‌های جایگزین ارائه داد. اما دیگر دیر بود چون پیش از این اقدام، سه مورد آتش‌سوزی به ثبت رسیده بود که در مجموع خسارت‌هایی در حدود ۲۵ هزار دلار به بار آورده بود. علاوه بر این، پنج مورد مشکل سلامتی شامل سردرد، حالت تهوع و سرفه‌ ناشی از استنشاق دود نیز گزارش شده بود.

مک‌دونالد، در راستای تلاش‌های خود برای تغییر چهره‌ی برند به عنوان یک گزینه‌ی سالم‌تر و تشویق کودکان به فعالیت بدنی، اقدام به ارائه‌ی یک ردیاب تناسب اندام به نام «Step-It» در بسته‌های غذای کودکان (Happy Meal) کرد. اما این ابتکار عمل مدت زیادی دوام نیاورد و به یک شکست تبلیغاتی تمام‌عیار برای این غول فست‌فود تبدیل شد.

slashgear.com

ردیاب Step-It چندان جذاب یا کاربردی نبود؛ چرا که طراحی ساده‌ای داشت و بدنه‌اش عمدتاً از پلاستیک ساخته شده بود و فقط یک عملکرد داشت: شمارش تعداد قدم‌ها که تازه در این زمینه هم چندان دقیق عمل نمی‌کرد. البته این ردیاب تناسب اندام ارزان بود و به همراه هپی میل ۳ دلاری عرضه می‌شد. همچنین چند رنگ جذاب نیز برای آن در نظر گرفته شده بود تا توجه کودکان را به خود جلب کند.

هنوز مدت زیادی از عرضه‌ی این محصول در سال ۲۰۱۶ نگذشته بود که برخی والدین از تحریکات پوستی و سوختگی ناشی از این ردیاب روی مچ دستان کودکان خود خبر دادند. مک‌دونالد بیش از ۷۰ شکایت در مورد این دستبندهای سلامتی دریافت کرد و خیلی زود آن‌ها را از فروشگاه‌های خود حذف کرد. این شرکت در ادامه بیش از ۳۲ میلیون دستگاه از این ردیاب‌ها را در ایالات‌متحده و کانادا فراخوانی کرد.

هرچند مک‌دونالد ادعا کرد که این محصول مطابق با استانداردهای نظارتی تولید شده و آزمایش‌های لازم را پشت سر گذاشته است، اما رسماً عذرخواهی کرد و برای مشتریان تحت تأثیر قرار گرفته از این نقص، گزینه‌های جایگزین ارائه کرد. کودکان می‌توانستند به جای این ساعت، یک بسته ماست، یک اسباب‌بازی یا یک بسته سیب دریافت کنند.

درنهایت، مرور این فهرست از خجالت‌آورترین فراخوان‌های تاریخ فناوری، یک درس مهم را یادآوری می‌کند: حتی بزرگ‌ترین و باتجربه‌ترین شرکت‌ها نیز از اشتباه مصون نیستند. این فراخوان‌ها، اگرچه برای شرکت‌های مربوطه بسیار پرهزینه و شرم‌آور بودند، اما در عین حال، اهمیت بازرسی‌های دقیق قبل از عرضه، واکنش سریع و مسئولانه در قبال مشکلات و شفافیت با مشتریان را برجسته‌تر می‌کنند. در عصر هوش مصنوعی، متاورس و خودروهای خودران، ایمنی و کیفیت همچنان مهم‌ترین عامل در موفقیت پایدار محصولات به شمار می‌رود.