داستان برند گرین؛ ربع قرن پیشروی فناورانه از کیس‌های نوستالژیک تا پنل‌های خورشیدی

اوایل دهه‌ی هشتاد را به‌خاطر می‌آورید؟ روزهایی که هنوز از لپ‌تاپ‌های امروزی خبری نبود و در اغلب خانه‌های ایرانی، یک کامپیوتر رومیزی نقش محور دیجیتال خانواده را بازی می‌کرد، از وسیله‌ای برای کار والدین گرفته تا کلاس‌های آموزشی بچه‌ها و گاهی برای سرگرمی همه‌ی اعضای خانواده.

در آن دوران وقتی صحبت از قطعات کامپیوتر می‌شد، کمتر کسی به محصولات ایرانی فکر می‌کرد؛ البته برخی مجموعه‌ها به‌نوعی استثنا تلقی می‌شدند و گرین یکی از این شرکت‌ها بود. به‌طور خاص پاورهای گرین جایگاه ثابت و قدرتمندی در بازار به دست آورده بودند. در روزگاری که نوسانات برق می‌توانست به‌راحتی قطعات کامپیوتر را از کار بیندازد، پاورهای گرین با کیفیت ساخت و دوام بالایشان، به‌نوعی حکم ضامن سلامت کامپیوترهای خانگی را داشتند.

این‌بار داستان برند ما، روایت فراز و نشیب‌ها و چگونگی به محبوبیت‌رسیدن برند گرین در طول یک ربع قرن گذشته است؛ پس در ادامه با زومیت همراه باشید.

سال‌های میانی دهه‌ی هفتاد خورشیدی، ایران در نقطه‌عطفی تاریخی قرار داشت. کشور پس از هشت سال جنگ و گذر از دوران بازسازی، آماده‌ی ورود به عصر جدیدی می‌شد. حداقل اصلاحات اقتصادی، گشایش نسبی در روابط بین‌الملل و رشد طبقه‌ی متوسط شهری، زمینه را برای تحولات عمیق اجتماعی و فناورانه فراهم می‌کرد.

آن‌سوی مرزها در سطح جهانی، تحولات دیجیتال با سرعتی سرسام‌آور در حال وقوع بود. پردازنده‌های جدید اینتل رقبا را از میدان خارج می‌کردند و قدرت پردازشی کامپیوترها با نسل‌های قبل قابل‌قیاس نبود. کشورهای آسیای شرقی به تولید انبوه قطعات کامپیوتری روی آورده بودند و استانداردهای بازار تحت‌تأثیر عوامل متعددی تغییر می‌کردند.

اما در ایران، دسترسی به موج فناوری شکل‌گرفته با چالش‌های جدی روبه‌رو بود، کامپیوتر هنوز محصولی لوکس محسوب می‌شد و برای بسیاری از خانواده‌ها خرید سیستمی با پردازنده‌های خوب آن دوران، هزینه‌ای سرسام‌آور به‌نظر می‌رسید.

در آن سال‌ها بازار قطعات کامپیوتری در وضعیت نابسامانی قرار داشت؛ اکثر قطعات از طریق واسطه‌های متعدد وارد می‌شدند و این روال مستلزم نظارت مؤثری بر کیفیت قطعات بود. نوسانات برق شهری و گرمای تابستان‌های ایران، عمر قطعاتی را که برای شرایط متفاوتی طراحی شده بودند، به‌شدت کاهش می‌داد؛ یادآوری می‌کنیم که از اواسط دهه‌ی هفتاد صحبت می‌کنیم!

شرکت گرین دقیقاً در همین دوران و شرایط خاص تأسیس شد: سال ۱۳۷۵ چهار کارآفرین ایرانی به نام‌های حسین شریف‌زاده، محمد شیرخان، مهدی شریف و محمد قنادی شرکت «پردیس صنعت سیاره سبز» را با هدف اولیه‌ی تولید و عرضه‌ی محصولات سازگار با محیط‌زیست تأسیس کردند. سال ۱۳۷۶، این شرکت فعالیت خود را به حوزه‌ی گسترده‌تر فناوری اطلاعات سوق داد و نام تجاری «گرین» را برای زیرمجموعه‌ی جدید فعالیت‌های خود انتخاب کرد.

انتخاب کیس و پاور به‌عنوان اولین محصولات، نتیجه‌ی تحلیل نیازهای بازار و البته فناوری‌های قابل‌توسعه در ایران بود. این دو قطعه از پایه‌ای‌ترین اجزای یک کامپیوتر بودند و کیفیت آن‌ها تأثیر مستقیمی بر عملکرد و طول عمر سایر قطعات داشت. علاوه‌براین، تولید داخلی قطعات می‌توانست قیمت تمام‌شده‌ی سیستم‌های کامپیوتری را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.

اما چرا بنیان‌گذاران شرکت به واردات قطعات و اسمبلینگ بسنده نکردند یا حتی وارد حوزه‌ی نرم‌افزار نشدند که بازدهی تقریباً مشخص و رضایت‌بخشی داشت؟ در سال‌های بعد قرار بود آینده‌نگری آن‌ها پاسخ خوبی برای این سؤال داشته باشد: گاهی برای رسیدن به موفقیت‌های بزرگ باید ریسک‌های بزرگی را پذیرفت.

سال‌های آخر دهه‌ی هفتاد و اوایل دهه‌ی هشتاد، ایران کم‌کم رنگ دیجیتال می‌گرفت. صنعت کامپیوتر جهان، دوران گذار از فرم‌فکتور قدیمی AT به استاندارد نوین ATX را تجربه می‌کرد؛ استانداردی جدید که کیس‌ها را جمع‌وجورتر، پاورها را کارآمدتر و سیستم‌ها را منظم‌تر می‌ساخت. در آن زمان، بسیاری از شرکت‌های داخلی، به‌دلیل هزینه‌های بالا و پیچیدگی‌های فنی، از همراهی با این تغییر پارادایم سر باز می‌زدند.

گرین در سوی دیگر میدان، مسیر متفاوتی در پیش گرفت. مدیران فنی شرکت با درک اهمیت تحول ایجادشده در صنعت کامپیوتر، خط تولید خود را بازطراحی کردند تا محصولاتشان را با استاندارد جدید روانه‌ی بازار کنند. این تصمیم هرچند در کوتاه‌مدت، هزینه‌های سنگینی را بر شرکت تحمیل کرد؛ اما در بلندمدت، مزیت رقابتی چشمگیری برای گرین به ارمغان آورد.

در این دوران کافی‌نت‌ها به پدیده‌ای فراگیر در شهرهای ایران تبدیل شده بودند و بازی‌های کامپیوتری محبوبیت روزافزونی می‌یافتند. این تحول اجتماعی، نیاز به سیستم‌های قدرتمند را افزایش داده بود. گرین با درک این نیاز، تولید پاورهای حرفه‌ای با توان بالاتر را آغاز کرد. این شرکت تا سال ۸۵، به تولید پاورهایی با توان ۷۸۰ رسید و به‌تدریج تا سال ۱۳۸۸ موفق به تولید پاورهای ۱۰۳۰ وات شد.

پاورهای جدید گرین که با استانداردهای جهانی برابری می‌کردند و با قیمتی مناسب‌تر عرضه می‌شدند، به‌سرعت به انتخاب اول بسیاری از کاربران حرفه‌ای نظیر طراحان گرافیک، مهندسان نرم‌افزار و تمامی کسانی که نیازمند سیستم‌های قدرتمند بودند، تبدیل شدند.

 سال ۱۳۸۴، گرین با اتخاذ یک رویکرد جدید، پاورهای خود را به‌عنوان محصولی مستقل از کیس عرضه کرد، حرکتی که منجر به افزایش گزینه‌های انتخاب برای کاربران شد. در ادامه سال ۱۳۸۵ نیز این شرکت با حذف توان غیرواقعی (Peak Power) از مشخصات پاورهای خود، به‌عنوان یکی از اولین برندهای ایرانی، استاندارد شفاف‌تری را در صنعت منابع تغذیه اعمال کرد.

سال ۱۳۸۵، گرین گام مهم دیگری هم در توسعه‌ی سبد محصولات خود برداشت و وارد عرصه‌ی تولید سیستم‌های خنک‌کننده‌ی پردازنده شد. این اقدام بخشی از استراتژی شرکت برای تکمیل زنجیره‌ی محصولات و ارائه‌ی راهکارهای جامع به کاربران بود.

سال ۱۳۸۷ این شرکت اولین ایرکولر حرفه‌ای خود «Tuniq Tower» را به بازار عرضه کرد:

استقبال عمومی از سیستم‌های خنک‌کننده‌ی گرین نشان می‌داد که این شرکت مسیر درستی را برای همراه‌بودن با کاربران انتخاب کرده است و از طرفی نوید تبدیل‌شدن به شرکتی با توانایی تولید طیف متنوعی از قطعات کامپیوتری را می‌داد.

هر داستانی که رو به اوج می‌رود، روزی با بادهای مخالف مواجه می‌شود: سختی‌هایی که یا تو را قوی‌تر می‌کنند یا به زانو در می‌آوردند.

یکی از چالش‌هایی که مسئولین گرین بعد از سال‌ها به یاد دارند، معضل تغییر ذهنیت بازار بود:

در سال‌های اولیه کم نبودند مشتریانی که فکر می‌کردند محصول خارجی یعنی همه‌چیز: کیفیت، دوام، کلاس و جنس ایرانی؟ چیزی که «بد نیست»؛ ولی نمی‌شود به آن زیاد اعتماد کرد. گرین سال‌ها برای شکستن این دیوار تلاش کرده بود و به جایی رسیده بود که بزرگ‌ترین تبلیغ محصولاتش را خود کاربران با پیشنهاد به اطرافیانشان انجام می‌دادند.

چالش بعدی خیلی بزرگ‌تر بود: ورود به عمق تولید. با ورود به دهه‌ی ۹۰، گرین برنامه‌ی جامعی برای تنوع‌بخشی به محصولات خود تدوین کرده بود. جالب اینکه تصمیم گرین در شرایطی گرفته شد که تحریم‌های بین‌المللی و نوسانات ارزی، بازار قطعات کامپیوتری را با نابسامانی‌های جدی روبه‌رو کرده بود. وضعیت اقتصادی بغرنج کشور، شرکت را به سمت استراتژی خوداتکایی بیشتر و تولید محصولات متنوع‌تر سوق داد.

در پاورهای سنتی ترانس چندین ولتاژ AC مختلف را تولید می‌کرد که پس از یکسوسازی و تنظیم، به ولتاژهای مختلف DC موردنیاز سیستم تبدیل می‌شدند. برخی ولتاژهای پایین‌تر از طریق رگولاتورهای خطی از ولتاژهای بالاتر ایجاد می‌شدند که اتلاف انرژی و کاهش راندمان را در پی داشت. همچنین، نوسانات ولتاژ ورودی یا تغییرات بار خروجی می‌توانست باعث ناپایداری در برخی بخش‌های مدار شود.

در پاورهای مدرن مبتنی بر DC-DC، ترانسفورماتور اصلی تنها یک ولتاژ اصلی (معمولاً ۱۲ ولت) را تولید می‌کند. سپس از مبدل‌های DC-DC برای تولید ولتاژهای موردنیاز مانند ۵ ولت و ۳٫۳ ولت استفاده می‌شود. این روش بازدهی بالاتر، اتلاف انرژی کمتر، گرمای کمتر و پایداری بیشتر را به همراه دارد.

گام بعدی گرین، ورود به بازار لوازم جانبی بود. عرضه‌ی کیبورد و ماوس با برند گرین، تجربه‌ی جدیدی برای شرکت بود که به درک متفاوتی از سلیقه‌ی کاربران و الگوهای مصرف نیاز داشت و نتیجه‌ی تلاش تیم طراحی، رضایت‌بخش به‌نظر می‌رسید.

اما گرین هم مانند هر شرکت دیگری، در مسیر آزمون‌وخطا طعم شکست را تجربه کرد؛ برای مثال این شرکت سعی کرد وارد بازار تبلت‌ها شود: در آن زمان آیپد اپل سهم عمده‌ی بازار جهان را در دست داشت و سامسونگ نیز با گلکسی‌تب در پی جذب کاربران بیشتری بود. اغلب جوانان به‌دنبال تبلتی بودند که هم قیمت به‌صرفه‌ای داشته باشد و هم کارایی مطلوبی ارائه دهد.

گرین سه سال روی پروژه‌ی تبلت زمان گذاشت؛ ولی در نهایت به نتیجه‌ی موردانتظار خود نرسید؛ البته این تجربه‌ به گرین کمک کرد تا شناخت بهتری از ظرفیت‌های خود و نیازهای بازار پیدا کند و در پروژه‌های بعدی از تجربیات تلخ شکست خود بهره ببرد.

سال ۱۳۹۸، گرین از مرز تولید قطعات جداگانه فراتر رفت و عرضه‌ی دو نوع سیستم کامپیوتری یکپارچه را آغاز کرد: All-in-One (AiO) و Part-in-One (PiO).

سیستم‌های آل‌این‌وان، کامپیوترهای یکپارچه‌ای که تمامی قطعات را پشت صفحه‌نمایش جا می‌دهند، عموماً برای محیط‌های اداری، آموزشی و فضای خانگی کوچک طراحی شدند. طراحی زیبا و مینیمال، نصب و راه‌اندازی آسان و صدای کمتر درمقایسه‌با کامپیوترهای معمولی، از مزایای اصلی این سیستم‌ها به شمار می‌آید.

گرین برای ورود به بازار آل‌این‌وان، سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در زیرساخت‌های تولید انجام داد. خط تولید جدید با بهره‌گیری از فناوری‌های روز، امکان مونتاژ دقیق و کنترل کیفیت مرحله‌به‌مرحله را فراهم می‌کرد و هدف اصلی این بود که برخی از نواقص رایج آل‌این‌وان‌های موجود در بازار، مانند هزینه‌ی بالای تعمیرات و محدودیت ارتقای سیستم‌ها را رفع کند.

سال ۱۳۹۹، شرکت با تأسیس برند «گرین لاین» وارد حوزه‌ی تولید چندراهی و محافظ‌های برق شد. این محصولات باتوجه‌به شرایط خاص شبکه‌ی برق ایران طراحی شدند و قابلیت‌های حفاظتی پیشرفته‌ای داشتند:

• محافظ‌های ویژه‌ی دستگاه‌های صوتی و تصویری در مدل‌های ساده، بی‌سیم یا محافظ‌های دارای نمایشگر ولتاژ برق
• محافظ‌های مخصوص لوازم خانگی پُرمصرف نظیر لباسشویی و یخچال با امکان عبور جریان آمپر بالاتر که تغییرات ولتاژ را کنترل می‌کردند.

بخش مهمی از موفقیت گرین در دهه‌ی ۹۰، مدیون استراتژی هوشمندانه‌ی شرکت در برقراری روابط تجاری با برندهای معتبر جهانی بود. این روابط در شرایطی شکل گرفت که تحریم‌ها، انبوهی از محدودیت‌ها را برای همکاری‌های بین‌المللی ایجاد کرده بودند. گرین با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و تضمین استانداردهای کیفی، توانست اعتماد شرکت‌های بزرگ را جلب کند.

در همین مسیر بود که گرین نمایندگی رسمی MSI را در ایران در دست گرفت و به‌منظور ارائه‌ی خدمات مناسب، مراکز پشتیبانی تخصصی را با حضور تکنسین‌های آموزش‌دیده در شهرهای مختلف راه‌اندازی کرد. این شرکت همچنین با برگزاری دوره‌های آموزشی منظم، دانش فنی تیم خدمات خود را به‌روز نگه می‌داشت.

در چشم‌اندازی دیگر گرین گارانتی محصولات برندهای معتبری چون Lenovo، HP، Razer، BENQ، Ancer، Harman Kardon و JBL را نیز ارائه می‌دهد. همکاری‌های شکل‌گرفته، به گرین امکان دادند تا از دانش فنی و تجارب این شرکت‌ها بهره ببرد و سطح کیفیت محصولات و خدمات خود را نیز ارتقا دهد.

شبکه‌ی توزیع و زنجیره‌ی تأمین گرین در این دوره گسترش چشمگیری یافت: کیفیت و گستردگی خدمات پس از فروش گرین را می‌توانیم یکی از عوامل مهم در جلب اعتماد مشتریان و کسب جایگاه ویژه‌ی شرکت در بازار بدانیم. تمرکز بر خدمات پس از فروش به ویژه در شرایطی که بسیاری از محصولات وارداتی از پشتیبانی مناسبی برخوردار نیستند، مزیت رقابتی مهمی برای گرین محسوب می‌شود.

به گفته‌ی مسئولین شرکت، گرین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده در صنف IT از لحاظ نیروی انسانی، نقش مهمی در اشتغال و توسعه نیروی کار متخصص در این حوزه ایفا کرده است. جالب اینکه گرین دوره‌های آموزشی متعددی را برای سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های مختلف برگزار می‌کند.

مهرداد عیسی‌لو

داستان برند فراسو؛ سه دهه نوستالژی

مطالعه '10

در آغاز دهه‌ی جدید، گرین که حالا به‌عنوان یکی از ریشه‌دارترین شرکت‌های داخلی قطعات کامپیوتری ایران شناخته می‌شود، رشد و توسعه‌ی خود را در مسیرهای جدیدی پی می‌گیرد.

گرین از سال ۱۴۰۱ تولید پاورهای صنعتی تک خروجی را آغاز کرد. این محصولات حاصل تجربه‌ی طولانی شرکت در طراحی و تولید منابع تغذیه هستند و برای پاسخگویی به نیازهای صنایع مختلف طراحی شده‌اند.

اواخر سال ۱۴۰۲، گرین به‌عنوان اولین شرکت ایرانی پاورهای مطابق با استاندارد ATX 3.1 را عرضه کرد. این استاندارد جدید، پاسخی به نیاز کاربرانی بود که از کارت‌های گرافیک قوی و پردازنده‌های نسل جدید استفاده می‌کنند. مدیریت بهتر توان، کاهش نوسانات برق وپشتیبانی از فناوری‌های مدرن این پاورها را به انتخابی ایده‌آل برای سیستم‌های قدرتمند و به‌روز تبدیل می‌کند.

سال ۱۴۰۳، گرین با ورود به حوزه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر، فصل جدیدی را در تاریخ خود آغاز کرد. این تصمیم که به‌نوعی بازگشت به ریشه‌های زیست‌محیطی شرکت محسوب می‌شود، دو محور اصلی دارد: تولید پنل‌های خورشیدی و سیستم‌های اینورتر.

هنوز نمی‌دانیم پنل‌های خورشیدی گرین برای چه طیف مصرف‌کنندگانی طراحی و عرضه خواهد شد و انتظار داریم به زودی خبرهای موثق بیشتری در این زمینه بشنویم.

کشور ما با برخورداری از حدود سیصد روز آفتابی در سال و شدت تابش بالای خورشید، یکی از بهترین موقعیت‌ها را برای توسعه‌ی انرژی خورشیدی دارد و حضور شرکت‌های خصوصی در این حوزه نویدبخش ترویج واقعی فناوری‌های مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد بود.

گرین «عرضه سیستم‌های منطبق و مناسب برای هوش مصنوعی» را  بخش دیگری از چشم‌انداز آینده خود می‌داند؛ تصمیمی که توجه شرکت به روندهای نوین فناوری و آمادگی برای پاسخگویی به نیازهای آینده‌ی بازار را نشان می‌دهد.

گرین پس از ربع قرن فعالیت، نه‌تنها به آرشیو خاطرات دیجیتال نسلی از ایرانیان تبدیل شده، بلکه تلاش می‌کند پرچم «استاندارد» را در بازاری برافراشته نگه دارد که هنوز هم تحت هجوم محصولات فیک و بی‌کیفیت قرار دارد؛ حالا به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین اولویت شرکت نه رقابت با برندهای خارجی، بلکه دگردیسی از یک تولیدکننده‌ی قطعات کامپیوتری به بازیگری است که می‌خواهد در اکوسیستم پیچیده‌تر فناوری‌های آینده نقش‌آفرینی کند.

درعین‌حال به‌لطف دسترسی به اطلاعات جهانی، مصرف‌کنندگان نیز حق دارند انتظارات خود را از برند محبوبشان بالاتر ببرند. امروز کاربران ایرانی صرفاً به‌دنبال محصولاتی مقرون‌به‌صرفه نیستند، بلکه کیفیت مقبول، نوآوری مداوم و سازگاری با نیازهای مدرن را طلب می‌کنند. آیا گرین می‌تواند علاوه‌بر پاسخگویی به نیازهای کنونی، پیشگامی خود را در شکل دادن به آینده‌ی دیجیتال کشور نیز ثابت کند؟

این خواسته‌ها آزمونی جدی برای تأثیرگذارترین شرکت‌های فناوری ایران محسوب می‌شود که حالا زیر ذره‌بین نگاه تیزبین کاربرانی قرار دارد که به کمتر از بهترین‌ها قانع نمی‌شوند.