سلامت مادر؛ زیربنای نسلی توانمند و محور جوانی جمعیت

سازمان جهانی بهداشت نیز با درک اهمیت این موضوع، در سال ۲۰۲۵ شعار خود را «شروعی سالم، آینده‌ای امیدبخش» قرار داده است. اما پرسش اینجاست که چرا سلامت مادران و نوزادان در میان گروه‌های سنی مختلف، از اهمیت بالاتری برخوردار است؟

مادر ستون خانواده است؛ مادری که سالم است، جنین سالم و نسلی سالم را پرورش می‌دهد؛ هویت و حیات جنین وابسته به سلامت جسمی و روانی مادر است؛ مرگ مادر به واسطه عوارض قابل پیشگیری بارداری، تنها از دست رفتن یک فرد نیست، بلکه فروپاشی ساختار روانی و اجتماعی یک خانواده است، اگر نوزاد به دلیل آسیب‌های قابل اجتناب دچار مرگ یا معلولیت شود، آثار روانی مخربی بر مادر و خانواده برجای خواهد گذاشت.

مخاطرات تنفسی و عفونی نوزاد پس از تولد، قابل پیشگیری و درمان هستند و مراقبت صحیح می‌تواند نوزاد را از این دوران بحرانی با سلامت عبور دهد، تغذیه با شیر مادر در همان ماه اول تولد بنیان سلامت آینده نوزاد و خود مادر را می‌گذارد، خوشبختانه نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران از دیرباز بر اهمیت این حوزه تمرکز داشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این روند با شتاب بیشتری ادامه یافته است.

به گونه‌ای که آمار مرگ و میر نوزادان از ۲۵ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده پیش از انقلاب به عدد ۸.۳ کاهش یافته و مرگ مادران از ۲۴۵ در ۱۰۰ هزار تولد زنده به ۲۲ رسیده است، این در حالی است که میانگین جهانی مرگ نوزاد ۱۷.۳ و مرگ مادران ۲۲۳ است.

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، افق روشنی برای آینده ترسیم کرده است، با نزدیک شدن به پایان پنجره جمعیتی تا سال ۱۴۰۷، تلاش برای کاهش مرگ و میر مادران، نوزادان و کودکان زیر ۵ سال، اهمیتی مضاعف یافته است.

برخی خدمات شاخص در این زمینه شامل موارد زیر است:

بیش از ۱۵ هزار زایمان طبیعی رایگان در مراکز تسهیلات زایمانی سراسر کشور

زایمان طبیعی رایگان در همه بیمارستان‌های دولتی

ارائه آزمایش‌ها و یک نوبت سونوگرافی رایگان برای مادران در مناطق روستایی و شهرهای کوچک

برگزاری ۸ جلسه رایگان آمادگی برای زایمان برای تمام مادران باردار

ارائه ۹۹ خدمت قبل، حین و پس از بارداری تا ۴۲ روز پس از زایمان

اجرای برنامه‌های غربالگری برای جلوگیری از کوری نوزادان نارس، کم‌کاری تیروئید، و بیماری‌های متابولیک

مراقبت‌های دقیق در روزهای نخست تولد برای کنترل زردی، واکسیناسیون، مکمل‌های تغذیه‌ای، مشاوره شیردهی و ویزیت پزشکی

با نگاهی مسئولانه و همه‌جانبه به سلامت مادر و نوزاد، می‌توان آینده‌ای جوان، پویا و توانمند برای ایران اسلامی رقم زد. این مهم، نیازمند هم‌افزایی ملی، حمایت‌های مستمر و اعتماد خانواده‌ها به نظام سلامت است.

به امید ایرانی جوان، بالنده و توانمند با حفظ و ارتقای سلامت مادران و نوزادان

* صابری رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی