به گفته یک مقام ایرانی آگاه از مذاکرات تهران و واشنگتن، برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با غنیسازی اورانیوم مشکل بزرگتری در مسیر توافق با آمریکا در مذاکرات روز شنبه خواهد بود. با این حال، وزیر خارجه آمریکا پیشترگفته بود که ایران تنها میتواند اورانیم غنیشده را وارد کند، نه غنیسازی.
به گزارش رویترز به نقل از این مقام ایرانی، مقامات ایرانی در جریان مذاکرات رم به این برداشت رسیدند که ایالات متحده موضع تهران مبنی بر عدم توقف کامل برنامه غنیسازی و حفظ ذخایر اورانیوم را پذیرفته، اما برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران همچنان مانع جدی بر سر راه توافق است.
این درحالی است که مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در گفتگوی پادکستی که روز چهارشنبه منتشر شد، گفت که جمهوری اسلامی ایران تنها میتواند اورانیوم غنیشده را وارد کند و باید غنیسازی را متوقف کند.
این مقام ایرانی اظهارات آقای روبیو را «موضع جدید رسانهای» خواند و گفت که چنین اظهاراتی کمکی به پیشبرد مذاکرات نمیکند.
این مقام ایرانی گفت: «تنها نقاط اختلاف باقی مانده در مذاکرات کلی و درک مشترک مساله موشکی است.»
او همچنین با تکرار موضع تهران مبنی بر این که هیچگونه امتیاز بیشتری از برجام درباره برنامه موشکی نخواهد داد، تاکید کرد که توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران «قابل مذاکره نیست.»
به گفته این مقام ایرانی، پایبندی تهران به مفاد برجام و قطعنامه شورای امنیت به این معناست که جمهوری اسلامی ایران «تنها به نشانه حسن نیت از ساخت موشکهایی با قابلیت حمل کلاهک هستهای خودداری میکند.»
امتیازدهی دشوار
واشنگتنپست روز جمعه طی مقالهای نوشت که هیات مذاکرهکننده ایرانی پس از سالها تحریمهای اقتصادی فلجکننده و فشار نظامی فزاینده از سوی آمریکا و اسرائيل احتمالا مجبور است امتیازدهیهای دشواری را مدنظر قرار دهد.
به گزارش این روزنامه آمریکایی، رویکرد جمهوری اسلامی در مذاکرات کنونی نسبت به برجام تفاوت عمدهای دارد. بنابر این گزارش به نقل از یک مقام آگاه به دیدگاه رهبری جمهوری اسلامی ایران، این تغییر رویکرد از زمان انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیسجمهوری اسلامی ایران آغاز شد.
به گفته این منبع، در پی حملات نظامی اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران و متحدان منطقهای آن، حمایت از تعامل با آمریکا به ویژه در میان فرماندهان ارشد نظامی ایران افزایش یافت.
با این حال به گفته کوشا گرجی صفت، استادیار جامعهشناسی دانشگاه تهران، این تغییر موضع همهجانبه نبوده است و پس از ترور اسماعیل هنیه و حسن نصرالله، رهبران حماس و حزبالله دو جناح در میان مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران شکل گرفتهاند که یکی خواهان تشدید تنشهای منطقهای حتی تا مرز جنگ است و دیگری حامی عادیسازی روابط با ایالات متحده.
آقای گرجی صفت گفت: «علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران اکنون نقشی میانجیگرانه میان این دو جناح ایفا میکند.»
گرگوری برو، تحلیلگر مسائل ایران در موسسه مشاوره ریسک سیاسی «گروه اوراسیا» گفت: « اکنون اجماعی در میان نخبگان وجود دارد مبنی بر اینکه مذاکره برای رفع تحریمها باید در رأس اولویتها قرار گیرد. رهبری جمهوری اسلامی ایران تصمیمگیرنده نهایی در تمام سیاستهای کلان است، اما از طریق مشورت و اجماع حکومت میکند. او با تندروها همراستا است، اما معمولا مسیر حاکمیت را مطابق اجماع نخبگان پیش میبرد.»
به گزارش واشنگتنپست، انتظار میرود که در جریان مذاکرات روز شنبه در عمان، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا و عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران بار دیگر دیدار کوتاهی داشته باشند. در همین حال، تیمهای فنی روی جزئیات توافق احتمالی کار خواهند کرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا روز جمعه روند مذاکرات ایران و آمریکا را «بسیار خوب» ارزیابی کرد و گفت: «فکر میکنم اوضاع با ایران بسیار خوب پیش میرود. خواهیم دید چه میشود.»
رئیسجمهوری آمریکا افزود: «فکر میکنم روشن است که به دنبال گفتگوهای طولانی نیستیم. توافق بسیار سادهای است. فقط یک موضوع، آنها فقط نمیتوانند سلاح هستهای داشته باشند. من در واقع با همین یک شرط برای آنها صرفجویی بزرگی انجام میدهم. داشتن سلاح هستهای بسیار گران و در عین حال خطرناک است و آنها نباید هیچوقت سلاح هستهای داشته باشند. فقط با همین شرط من میلیاردها دلار برایشان صرفهجویی میکنم. چون هزینه سلاح هستهای چنین مبلغی است.»
آقای ترامپ همچنین گفت: «همانطور که گفتم، توافق با ایران خوب پیش میرود. ما درحال مذاکره در بالاترین سطح با آنها هستیم و فکر میکنم که آنها میخواهند به توافق برسند و ما هم همین را میخواهیم. البته بعضی افراد میخواهند به نوع دیگری از توافق برسند، توافقی بسیار خشنتر و من نمیخواهم چنین چیزی برای ایران اتفاق بیفتد، اگر بتوانیم از آن جلوگیری کنیم.»