بی‌تفاوتی خودرو به چراغ‌قرمز دلار 

به گزارش صدای بورس، به رغم تحولات عدیده ای که در بازارهای مختلف در دو ماه گذشته رخ داده، بازار خودرو کمترین نوسانات را ثبت کرده است. در این مدت قیمت دلار از ۹۲ هزار تومان تا ۱۰۵ هزار تومان رسیده و پس از شروع مذاکرات روند کاهشی خود را آغاز کرده و حالا به ۸۲ هزار تومان رسیده است.

روندی که در بازارهای طلا و سکه نیز به طور نسبتا مشابهی، آن را شاهد بودیم. اما در بازار خودرو شرایط به گونه ای دیگر رقم خورد. در این بازار، هرچند در برش‌های بسیار کوتاه مدت مثلا هفتگی، قیمت‌ها نوساناتی را تجربه کردند، با این حال در دوره هفتاد روز گذشته، قیمت خودرو در بازار متفاوت از سایر بازارها و با هیجانات اندک و در برخی موارد حتی برخلاف انتظار و در جهت معکوس سایر بازارها، صعودی بوده است.
همانطور که نمودارهای همراه این گزارش گویاست، قیمت اکثر خودروهای دو شرکت بزرگ ایران خودرو و سایپا با نوسانات ناهمگن روبه‌رو بودند. در طی این مدت یعنی در فاصله اول اسفند ۱۴۰۳ تا ۸ اردیبهشت ماه قیمت برخی خودروها افزایشی و برخی دیگر کاهشی بوده و این روند متناقض حتی در برخی خودروها از یک گروه نیز دیده می‌شود. به عنوان مثال چانگان CS۳۵ با ۸ درصد افت قیمت و CS۵۵ با ۲.۵ درصد افزایش روبه‌رو شده است.

چرا سرعت حرکت بازار خودرو کم شد
اما چرا بازار خودرو روندی متفاوت از سایر بازارها را در پیش گرفته است؟ چرا بازار خودرو که در دوران افزایش قیمت ارز روند صعودی را تجربه می‌کرد، در برابر کاهش قیمت ارز مقاومت از خود نشان می‌دهد؟ برای پاسخ به این سوالات باید به روند حاکم بر بازار خودرو در بیش از یک سال گذشته نگاهی بیندازیم.
بازار خودرو در یک سال گذشته یکی از کندترین روندهای قیمتی خود را در سال‌های اخیر تجربه کرده است. حتی به رغم رشد فزاینده قیمت ارز، افزایش متناسبی را تجربه نکرده است. این موضوع یک دلیل و دو اثر به همراه دارد؛ نخست آن که بازار تابع سیاست‌های دولت در حوزه واردات خودرو و سیاست‌های مربوط به تحویل خودروهای ثبت نامی و ... در بیم و امید و انتظار و مشاهده بازار روبه‌رو بوده که این موضوع هرچند مانع از افزایش قیمت خودرو نشده، ولی از جهش بازار جلوگیری کرده است.
به علاوه بازار خودرو در یک سال گذشته در رکود به سر برده و تقاضای هیجانی در بازار متوقف شده و بیشتر معاملات به صورت مصرفی بوده است و در نبود تقاضای سفته بازی و دلالی، رشد قیمت دلار نیز اثرات کمتر از حد انتظاری بر بازار خودرو بر جای نهاده است.
اما در ارتباط با آثار ناشی از این امر باید گفت بازار خودرو به نوعی به دلیل نبود تقاضای هیجانی در بازار، در برابر افت قیمت ارز نیز از خود هیجان خاصی را نشان نداده و به عبارتی همان خط سیر آرام گذشته را پشت سر گذاشته است. نکته دوم این که در غیاب بازدهی بالای بازارها، عملا سرمایه‌گذاران رغبتی به حضور ندارند. در حال حاضر بالاترین رشد قیمت خودرو در هفتاد روز گذشته مربوط به سورن پلاس با ۱۳ درصد رشد قیمتی بوده و این در حالی است که این نرخ از سود بانکی هم پایین تر است و در این مدت شاخص کل بورس تهران که معمولا ملایم ترین روندها را در کارنامه خود ثبت می‌کند نزدیک به ۱۵ درصد رشد قیمت را تجربه کرده است؛ بماند که بسیاری از خودروهای ایرانی در هفتاد روز گذشته با افت قیمت روبه‌رو شده اند.
نکته مهم دیگر این که خودرو بر خلاف بسیاری از دارایی‌های دیگر همچون ارز و طلا و سکه از نقدشوندگی پایینی برخوردار است و افراد علاقه ای به خریدهای کوتاه مدت سرمایه ای در بازار خودرو ندارند و انتظار نمی رود بازار به صورت آنی واکنش نشان دهد. به همین دلیل به رغم کاهش قیمت در بازارهای ارز و طلا و سکه، سرمایه‌ها اساسا به سمت بازارهایی مانند خودرو سوق نیافته است و باید گفت بازار خودرو بیش از گذشته در انتظار و مشاهده قرار دارد.

بازار خودرو در انتظار توافق
حالا بازار خودرو بیش از هر چیز چشم به راه توافق دارد. کارشناسان معتقدند در صورت توافق ایران با آمریکا و به تبع آن گشایش‌های ارزی در کشور ناشی از بهبود صادرات نفت، صادرات کالاهای غیرنفتی و آزاد شدن ارزهای بلوکه شده ایران و در نهایت اثر جدی این توافق روی هیجانات ارزی و انتظارات جامعه، باید منتظر کاهش قیمت خودرو باشیم که این کاهش قیمت به خصوص در خودروهای وارداتی و مونتاژی بیش از خودروهای تولید داخل مشهود خواهد بود. اثر مکمل این موضوع آن است که با ورود خودروهای ارزان تر به کشور و کاهش قیمت خودروهای چینی مونتاژی، بالطبع خودروهای ایرانی نیز با افت قیمت روبه‌رو می‌شوند که دلیل آن نیز کاهش - احتمالا - معنادار فاصله قیمت خودروهای داخلی و خارجی به دلیل بالا بودن قیمت خودروهای داخلی است که در صورت تداوم افت قیمت نمونه‌های خارجی، باید منتظر افت تقاضا در بازار باشیم. اثر دیگر، بهبود و تقویت تولید خودرو در کشور در صورت بازگشت برندهای گذشته همچون پژو، رنو و سایر برندهاست. واردات بهتر قطعات، تخصیص ارز با قیمت مناسب تر، بهبود اوضاع مالی شرکت‌ها، بروزرسانی خطوط تولید و عواملی از این دست همگی باعث بهبود تولید و افزایش متناسب عرضه می‌گردد که در این صورت باید منتظر تعدیل بیشتر بازار خودرو در آینده باشیم. باید اضافه کنیم که در صورت عدم توافق، سکوت و رکود حاکم بر بازار طی مدت اخیر و فنر فشرده قیمتی در بازار خودرو رها خواهد شد و باید منتظر یک جهش بالا در قیمت‌ها باشیم.
اما در صورتی که توافقات با مشکل روبه‌رو و منتفی گردد و یا سناریوی بدتری اتفاق بیفتد باید منتظر شرایط نامساعد در همه بازارها از جمله خودرو باشیم که البته در حال حاضر نزدیکترین سناریو، توافق و بهبود بازار است که مهمترین نتایج محتمل برای آن، تغییر شکل تولیدات داخل با همکاری شرکت‌های معتبر خودروساز اروپایی، کره ای و چینی از یک سو، واردات خودروهای جدید با شکل و شمایل متفاوت و قیمت‌های مناسب تر و در نهایت از دور خارج شدن بسیاری از خودروهای کنونی از دور تولید و واردات است.

• حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار

• شماره ۵۸۸ هفته نامه اطلاعات بورس