خبرهای مرتبط با ایران در ۲۴ ساعت گذشته در رسانههای خارجی بازتاب داشت و موضوعاتی از جمله جمعآوری امضا در کنگره آمریکا برای برچیدن کامل برنامه هستهای ایران، میانجیگری عمان در روابط آمریکا با ایران و حوثیها و موضع اسرائیل در قبال توافق آمریکا با ایران مورد توجه این رسانهها قرار گرفت.
بر اساس اطلاعاتی که به دست پایگاه خبری «جوییش اینسایدر» رسیده است، جمهوریخواهان سرشناس در مجلس سنای آمریکا و مجلس نمایندگان بهصورت هماهنگ، در حال جمعآوری امضا برای پیشنویس دو نامه تقریبا موازی برای فشار بر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا هستند تا در توافق جدید احتمالی با ایران، الزام به «برچیدن کامل» برنامه هستهای ایران را لحاظ کند. آنها همچنین تأکید کردهاند که سازوکارهای نظارتی مندرج در توافق پیشین (برجام سال ۲۰۱۵) دیگر گزینهای «معتبر و قابل اتکا» بهشمار نمیروند.
این اقدام در واکنش به اظهارنظرهای متناقض برخی مقامات ارشد دولت ترامپ درباره این موضوع انجام شده است. هدف اصلی امضاکنندگان، «حمایت قاطع از هشدارهای صریح» آقای ترامپ درباره ایران مبنی بر اینکه «رژیم ایران باید بهطور دائمی از هرگونه توانایی برای غنیسازی دست بکشد» عنوان شده است.
در ادامه، این نامهها به دیدگاههای قبلی آقای ترامپ درباره برجام اشاره میکنند و بیان میکنند که آقای ترامپ، ادامه غنیسازی از سوی ایران را یک «نقص مرگبار» در توافق سال ۲۰۱۵ میدانست که در نهایت ایران را به آستانه دستیابی به توانمندی هستهای رساند.
در نامه نمایندگان سنای آمریکا آمده است: «ما دیگر توان پذیرش توافقی را نداریم که به ایران امکان وقتکشی بدهد، چه بسا که برجام چنین کرد. رژیم ایران باید بداند که دولت ایالات متحده از پشتیبانی کنگره برخوردار است تا اطمینان حاصل شود توانایی این کشور برای غنیسازی اورانیوم بهطور دائمی از میان برداشته شود».
جروزالم پست: چرا عمان بهترین پل ارتباطی میان آمریکا با ایران و حوثیهای یمن است؟
از نظر مارک سیورز، سفیر پیشین آمریکا در عمان (سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹)، نقش میانجی کشور عمان برای دستیابی به توافق آتشبس اخیر بین ایالات متحده آمریکا و گروه حوثی، شگفتانگیز نبود.
وی در مصاحبه اختصاصی با جروزالم پست گفت: «عمان در گذشته نیز توانسته با موفقیت چندین توافق برای آزادسازی گروگانهای آمریکایی در بند حوثیها را میانجیگری کند.»
آقای سیورز در مورد ارجحیت عمان بر کشوری مثل امارات عربی متحده برای میانجیگری بین تهران و واشنگتن گفت: «عمانیها از سال ۲۰۱۷ تاکنون، کانال ارتباطی با حوثیها بودهاند و همواره خود را تا اندازهای متفاوت از دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس میداند، بهویژه در رابطه با ایران. خاندان سلطنتی در عمان نه سنیاند و نه شیعه، و در گذشته نیز دارای پیشینهای امپراتوریگونه در برخی مناطق بودهاند. آنها تنها کشوری بودند که با ایران در تماس ماندند، در حالی که سایر کشورهای خلیج فارس فاصله خود را با تهران حفظ کردند.»
این عنوان سوالی است که بخش انگلیسی روزنامه قطری «العربی الجدید» چاپ لندن درباره جهتگیری جدید ایران در قبال گروههای اصطلاحا نیابتی خود همچون موضوع خلع سلاح حزب الله لبنان و خلع سلاح گروههای مسلح شیعی در عراق پرسیده است.
تحلیلگرانی که با این روزنامه گفتوگو کردهاند، تأکید دارند که «تاریخ جمهوری اسلامی ایران، بهویژه در پایان جنگ ایران و عراق، نشان میدهد که حتی اگر این گروهها خلع سلاح شوند، نباید آن را بهعنوان یک پیروزی پایدار تلقی کرد.»
یکی ازاین منابع ناشناس افزود که درست است که سفیر ایران در لبنان به تازگی در اظهارنظری نادر اعلام کرد که در صورتی که لبنان تصمیم به خلع سلاح حزبالله بگیرد، تهران مداخله نخواهد کرد؛ اما مواضع علی خامنهای، رهبر ایران مهم است.
آقای خامنهای که تغییر چشمگیری در سیاست خود در خصوص مذاکرات با ایالات متحده نشان داده است، به تازگی از طرفداران خود خواست تا از «دهنلقی، اعتراض بیهوده، عجله و تحلیل غلط» پرهیز کنند که احتمالا به موقت بودن تغییر سیاستهای او اشاره دارد.
طبق گفته این منبع، «این تغییرات راهبردی بهطور همزمان بر تمامی نیروهای نیابتی ایران تأثیر نخواهد گذاشت. کما اینکه، تهران با این گروهها بهطور یکسان رفتار نمیکند و هر گروه تاریخچه و درجات مختلفی از وابستگی به ایران دارد.»
این منبع در توضیح گفتههای خود گفت: «برای ایران، موافقت با خلع سلاح حزبالله مانند خودکشی است. حزبالله قویترین بازوی نظامی ایران در خاورمیانه است و ایران بهطور گستردهای توانمندیهای این گروه را هم از نظر سیاسی و هم از طریق تبلیغات ترویج کرده است.»
روزنامه هاآرتص در تحلیلی نوشت: «هرچند که تهدید یمن حتی با وجود حمله موشکی به به فرودگاه بنگوریون و اختلال خدمات شرکتهای هواپیمایی خارجی قابل مدیریت است، اما آنچه باید نتانیاهو را بیشتر نگران کند، این احتمال فزاینده است که ترامپ ممکن است بهزودی توافقی جدید با ایران امضا کند.»
«اگر آقای ترامپ توافقی به گفته خودش «عالی» با تهران بهدست آورد، آقای نتانیاهو ناچار خواهد بود آن را با دندانبرهمفشردن بپذیرد. اما برخلاف تهدید یمن، ایران یک مسئله راهبردی حیاتی است که نخستوزیر اسرائیل نزدیک به سه دهه با آن درگیر بوده است. برای آنکه بتواند چنین تغییر موضعی را مدیریت کند، نتانیاهو ناچار خواهد بود با صراحت و جزئیات بیشتری با افکار عمومی اسرائیل سخن بگوید.»
از سوی دیگر، اگر واقعا چنین توافقی امضا شود، صدور فرمان به نیروهای نظامی اسرائیل برای انجام عملیات علیه سایتهای هستهای ایران با خطری دوگانه همراه خواهد بود: نخست اینکه اسرائیل بدون کمک آمریکا احتمالا در غیرفعالسازی این سایتهایی که بسیاری از آنها در اعماق زمین قرار دارند با دشواری روبرو خواهد شد، و دوم اینکه چنین اقدامی میتواند باعث تنش با دولت ترامپ شود.»