رأی شورای رقابت به نفع تپسی و زودکس؛ اسنپ‌فود درخواست تجدید نظر داد

رأی اولیه شورای رقابت در پی شکایت پلتفرم‌های تپسی و زودکس از اسنپ‌فود با ادعای ایجاد انحصار در حوزه سفارش آنلاین غذا صادر شد. در این رأی بدوی، شورای رقابت شکایت پلتفرم‌های تپسی و زودکس را تأیید و اسنپ‌فود را محکوم کرده است.

پلتفرم زودکس ۳۰ مهر ۱۴۰۳ و پلتفرم تپسی ۱۲ آبان ۱۴۰۳ به دلیل رفتارهای انحصاری از اسنپ‌فود شکایت کرده بودند.

حالا رأی شورای رقابت پس از برگزاری جلسه هفتصد و چهلم این شورا (در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴) صادر و امروز (۲۱ اردیبهشت) منتشر شده است. در بخشی از متن منتشرشده درباره مفاد شکایت از اسنپ‌فود آمده است:

اسنپ‌فود برای ترغیب رستورا‌ن‌ها برای انعقاد قرارداد نوعی قرارداد انحصاری طراحی نموده که نتیجه انعقاد آن، ایجاد محدودیت در بازار بوده و رستوران‌ها را از انعقاد قرارداد با رقبا منع نموده است.

- رأی شورای رقابت

پس از انعقاد این قراردادها اولاً امتیاز عملکرد رستوران را ۱.۵ برابر می‌کند، به نحوی که به‌عنوان مثال، امتیاز دریافتی از سوی کاربران ۳.۵ است ولی به لحاظ اینکه با اسنپ‌فود قرارداد بسته در اول فهرست نشان داده می‌شود و کاربر از این موضوع اطلاع ندارد. ثانیاً بیان می‌شود که در مدت قرارداد با پلتفرم دیگر قرارداد منعقد نکند. ثالثاً برای خروج از قرارداد وجه التزام‌های سنگین در نظر می‌گیرد.

در شکایت ثبت‌شده همچنین ذکر شده که اسنپ‌فود از طریق شرکتی با نام تجاری اسنپ کیچن، وارد حوزه تهیه و توزیع غذا شده و با رستوران‌ها رقیب شده است.

رابعاً به منظور انعقاد قرارداد تخفیف بسیاری در میزان کمیسیون دریافتی از رستوران اعمال می‌کند. رفتارهای یادشده شرکت مشتکی عنه به لحاظ وجود وضعیت مسلط اقتصادی مشتکی عنه در بازار مورد بحث، منجر به محدود کردن بازار و دشواری ورود رقبا و گمراه شدن کاربران در انتخاب رستوران‌های نشان داده‌شده در صدر فهرست رستوران‌های موجود در نرم‌افزار شده است.

اسنپ‌فود در بیانیه‌ رسمی که در واکنش به این رأی در اختیار زومیت قرار داده، سرمایه‌گذاری را نقطه قوت اکوسیستم استارتاپی و نه عامل اتهام دانسته است. در بخشی از این بیانیه آمده است:

در جلسه اخیر شورای رقابت که سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه برگزار شد، بخش قابل‌ توجهی از اتهامات مطرح‌شده علیه اسنپ‌فود از سوی شورای رقابت رد شد و رأی اولیه شورا در این موارد به نفع اسنپ‌فود صادر گردید.

- از متن بیانیه اسنپ‌فود

در ادامه این متن هم ذکر شده است که اسنپ‌فود ضمن احترام به فرایند حقوقی و رأی اولیه شورا، درخواست تجدید نظر خود را برای یکی از موارد مطرح‌شده در رأی که همسو با رویکرد اسنپ‌فود نبوده، یعنی قراردادهای سرمایه‌گذاری —که نقشی کلیدی در توسعه رستوران‌ها ایفا می‌کنند— ثبت کرده است. بدیهی است که رأی اولیه تا طی کردن فرایند تجدیدنظر و قطعی شدن رأی لازم الاجرا نیست و‌ امکان تغییر دارد.

اسنپ‌فود هم‌چنین توضیح داده است که شورای رقابت، دو مورد از اتهامات رقبا علیه اسنپ‌فود را رد کرده است و شکایت مطرح‌شده از سوی دو پلتفرم رقیب علیه اسنپ‌فود، فقط در یک بخش به نتیجه موقت رسیده است. اسنپ‌فود در این خصوص اعلام کرده است:

«مطابق رأی صادرشده، شورای رقابت اتهامات مربوط به «خودترجیحی اسنپ‌کیچن» و «ضدرقابتی بودن امتیاز عملکرد»، را وارد ندانست و رأی نهایی در این دو بخش، به نفع اسنپ‌فود صادر گردید. با وجود اهمیت این تبرئه حقوقی و اقتصادی، بخش مزبور تاکنون در اکثر پوشش‌های رسانه‌ای مورد توجه قرار نگرفته است.»

تنها بخش باقی‌مانده از رأی شورا، مربوط به قراردادهای سرمایه‌گذاری با رستوران‌ها است که اسنپ‌فود نیز در پاسخ، درخواست رسمی تجدیدنظر خود را به مراجع ذی‌ربط ارائه کرده و منتظر بررسی مجدد در چارچوب قوانین و ملاحظات اقتصادی پلتفرم‌هاست.

این پلتفرم در ادامه نیز تاکید کرده است که «با تأکید بر شفافیت، احترام به فرآیند حقوقی و حفظ انگیزه‌های سرمایه‌گذاری در صنعت غذا، همچنان بر نقش خود به‌عنوان شریک رشد رستوران‌های کوچک و متوسط تأکید دارد.»

اسنپ‌فود ضمن احترام به شورای رقابت و درک حسن نیت آن‌ها برای توانمندسازی سایر بازیگران، اظهار امیدواری کرده است که در فرایند تجدیدنظر، رأی نهایی با در نظر گرفتن ضرورت حمایت از سرمایه‌گذاری در اقتصاد ملی به گونه‌ای صادر شود که ضمن احترام به قواعد رقابتی، انگیزه‌های سرمایه‌گذاری و نوآوری در صنعت غذا نیز حفظ شود.

در این بیانیه هم‌چنین توضیح داده شده است که «اسنپ‌فود با سرمایه‌گذاری بیش از شش هزار میلیارد تومان در قالب خدماتی همچون تأمین مالی، پرداخت بخشی از هزینه تخفیف‌ها و پرداخت هزینه‌های بازاریابی برای کمتر از سه هزار رستوران در میان بیش از ۳۰ هزار رستوران فعال در پلتفرم (در میان بیش از ۲۰۰ هزار رستوران کشور)، نقش مؤثری در رشد و توسعه رستوران‌های کوچک و متوسط در رقابت با رستوران‌های بزرگ ایفا کرده است. بدیهی است که بهره‌برداری از این سرمایه‌گذاری‌ها، بدون تخصیص ظرفیت سفارش‌گیری به پلتفرم سرمایه‌گذار، ممکن و منطقی نیست.»

بابک هوشمند، مدیرعامل زودکس، نیز پس از انتشار رأی اولیه شورای رقابت در واکنش به این موضوع در صفحه شخصی خود در لینکدین نوشت:

بالأخره بعد از مدت‌ها تلاش، موفق شدیم رأی محکومیت اسنپ را به‌دلیل رفتارهای انحصارطلبانه بگیریم. این پیروزی فقط برای زودکس نیست؛ این یک دستاورد برای تمام تیم‌های کوچک و بزرگ، استارتاپ‌ها و هر کسی است که به اکوسیستم شفاف، منصفانه و رقابتی باور دارد.

- بابک هوشمند، مدیرعامل زودکس

مرکز مطالعات توسعه و رقابت (بانا) که مرجع تخصصی مشاوره در حوزه تنظیم‌گری رقابت است و در جریان این شکایت‌ها به نمایندگی از زودکس و در پشتیبانی از تپسی حضور داشته، در واکنش به رأی شورای رقابت نوشت:

به گفته شورا، مشوق‌ها و ضمانت‌اجراهای تعیین شده از سوی اسنپ‌فود، به همراه وضعیت اقتصادی مسلط این شرکت مجموعاً منجر به «ایجاد دشواری در ورود رقبا و فعالیت آن‌ها و سلب اختیار از رستوران‌ها برای انعقاد قرارداد با سایر فعالان بازار» می‌شود. بنابراین، قراردادهای انحصاری منعقده مصداق رویه‌های ضد رقابتی جزء ۲ بند «الف»، جزء ۳ بند «و» و جزء ۴ بند «ط» و جزء ۲ بند «د» ماده ۴۵ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی هستند.

- مرکز مطالعات توسعه و رقابت

این مرجع مدعی است که «بر اساس این رأی، اسنپ‌فود موظف است کلیه بندهای مربوط به منع ارائه تخفیف، ممنوعیت همکاری رستوران‌ها با سایر پلتفرم‌ها و همچنین جریمه‌ها و ضمانت‌ اجراهای سنگین مرتبط با این موارد را از قراردادهای ویژه خود حذف کند و از تکرار این رویه در آینده بپرهیزد.»

بروزرسانی ۲۲ اردیبهشت ماه:

زودکس در بیانیه دوم خود نسبت به رای شورای رقابت ابراز امیدواری کرده و این متن را منتشر ساخته است:

شورای رقابت با حکمی سرنوشت‌ساز، به انحصار در قراردادهای اسنپ‌فود پایان داد. این رأی، نتیجه شکایتی است که زودکس به عنوان اولین معترض، برای دفاع از بازار آزاد و انتخاب منصفانه ثبت کرد. بر اساس این حکم، اسنپ‌فود ملزم به حذف شروط ضدرقابتی شد.

ما در زودکس، همیشه به بازاری باور داشته‌ایم که در آن کاربران با آزادی انتخاب کنند، رستوران‌ها بدون محدودیت با پلتفرم‌ها همکاری کنند و کسب‌وکارهای نوپا فرصت رشد داشته باشند. این رأی، گامی بلند به سوی چنین بازاری است.

این تحول، دعوتی است برای ساختن آینده‌ای روشن‌تر. ما در شهرهایی که حضور داریم، با آغوش باز از رستوران‌هایی استقبال می‌کنیم که پیش‌تر به دلیل محدودیت‌ها نتوانسته بودند با ما همراه شوند.

امیدواریم در این فصل نو، کنار کاربران و رستوران‌ها، تجربه‌ای خلق کنیم که هر روز طعم رضایت را به سفره‌های بیشتری بیاورد.