با ادامه جنگ ایران و اسرائيل، بحث‌های در خصوص احتمال مورد قرار دادن تاسیسات هسته‌ای فردو که زیر زمین واقع شده است نیز افزایش یافته است.
آگهیاما بسیاری به دنبال یافتن پاسخ این پرسش هستند که آیا حمله به فردو می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را نابود کند.
سعید جعفری، خبرنگار یوورنیوز در گفتگویی با درل کیمبل، رئيس انجمن کنترل تسلیحات و از متخصصین حوزه منع اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی گفتگو کرده و از او درباره تبعات و اثرات حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران پرسیده است.
آقای کیمبل در پاسخ به این سوال که آیا حمله به فردو برنامه هسته‌ای ایران را نابود خواهد کرد، می‌گوید: «خیر. برداشت کلی کارشناسان اطلاعات نظامی این است که در حال حاضر حتی ایالات متحده نیز نمی‌تواند توانمندی‌های هسته‌ای ایران را به طور کامل از بین ببرد. دانش را نمی‌توان با بمباران نابود کرد. این برنامه‌ای گسترده است که ایران نزدیک به ربع قرن دنبال کرده است. فردو ممکن است با استفاده از تسلیحات سنگین که تنها در اختیار ایالات متحده است، آسیب ببیند یا نابود شود. اما برای نابودی سایر توانمندی‌های هسته‌ای ایران، نیاز به یک کارزار بمباران گسترده و مداوم از سوی ایالات متحده خواهد بود.»
این متخصص حوزه خلع سلاح و منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در ادامه می‌گوید: «مشکل دیگر این است که ایران اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد را به مکان‌های دیگری منتقل کرده است. این همان ماده‌ای است که می‌تواند تا سطح تسلیحاتی بیشتر غنی‌سازی شود و در تئوری، ظرف چند ماه تا یک سال، مواد لازم برای ساخت چندین سلاح هسته‌ای را فراهم کند.»
آقای کیمبل در ادامه می‌افزاید: «پس خیر، نمی‌توان برنامه هسته‌ای ایران را با حملات نظامی از بین برد؛ حملاتی که البته باید گفت غیرقانونی هم هستند. ایران عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است. گرچه تعهدات پادمانی خود در چارچوب توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به طور کامل اجرا نکرده، اما همچنان کشوری غیرهسته‌ای محسوب می‌شود. ایران فعالیتی نکرده که بتواند توجیه‌گر اقدام نظامی از سوی اسرائیل یا ایالات متحده باشد. حملات اسرائیل که از تاریخ سیزدهم ژوئن آغاز شد، مذاکرات دیپلماتیکی را که میان ایران و آمریکا برای رسیدن به توافقی جهت مهار برنامه هسته‌ای ایران در جریان بود، متوقف کرد.»
او در پاسخ به پرسش دیگری که آیا بمب‌های سنگرشکن هم نمی‌توانند فردو را نابود کنند، می‌گوید: «باز هم تضمینی وجود ندارد که ایالات متحده بتواند تأسیسات زیرزمینی فردو را نابود کند. ایران تأسیسات دیگری هم دارد؛ مکان‌هایی که در آن‌ها ماشین‌های سانتریفیوژ، خطوط تولید این ماشین‌ها و احتمالاً بخشی از اورانیوم غنی‌شده‌اش را نگهداری می‌کند.»
مدیر انجمن کنترل تسلیحات در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای تاکتیکی برای از بین بردن تاسیسات فردو می‌گوید: «سخنگویان کاخ سفید اخیراً پیام‌هایی متناقض و غیرحرفه‌ای منتشر کرده‌اند که باعث سردرگمی درباره این شده که آیا رئیس‌جمهور درباره گزینه‌های حمله هسته‌ای توجیه شده یا خیر. استفاده از عبارت «همه گزینه‌ها روی میز است» از عادت‌های رایج دولت آمریکاست. این عبارت، به‌صورت فنی، شامل گزینه استفاده از سلاح هسته‌ای نیز می‌شود. اما در این مورد، استفاده از سلاح هسته‌ای علیه سایت فردو کاملاً غیرمنطقی و خطرناک خواهد بود. آمریکا سلاح‌های متعارفی دارد که توان آسیب جدی یا نابودی این سایت را دارند. بهتر است رئیس‌جمهور ترامپ یا مشاورانش به‌صورت علنی احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای را رد کنند.همچنین مفید خواهد بود اگر رهبران جهان و خبرنگاران از نتانیاهو بخواهند احتمال استفاده اسرائیل از سلاح هسته‌ای علیه فردو را رسماً رد کند. اسرائیل حدوداً صد کلاهک هسته‌ای دارد. از نظر تئوریک، این گزینه برای اسرائیل وجود دارد.»
آقای کیمبل در ادامه می‌گوید: «ما باید بدانیم که استفاده از سلاح هسته‌ای، چه توسط آمریکا و چه توسط اسرائیل، پیامدهایی بسیار سنگین خواهد داشت و نقضی فاحش از هنجارهای بین‌المللی خواهد بود. با این حال، حتی چنین حمله‌ای هم نمی‌تواند دانش هسته‌ای ایران یا توانمندی‌اش برای بازسازی این برنامه در آینده را از بین ببرد. باید اضافه کرد که طبق قوانین بین‌المللی، حمله به تأسیسات هسته‌ای غیرقانونی است.
او با اشاره به اینکه چنین اتفاقی بی‌سابقه نیست و پیشتر روسیه در اوکراین و اسرائيل در عراق دست به چنین حملاتی زده‌اند می‌افزاید: «اما همچنان غیرقانونی است، چون خطرناک است. به‌ویژه اگر اسرائیل تصمیم بگیرد راکتور نیروگاه هسته‌ای بوشهر را که در جنوب غربی ایران قرار دارد و تا آنجا که می‌دانیم فعال است، هدف قرار دهد، آن وقت خطر به‌مراتب بزرگ‌تری متوجه منطقه خواهد شد. چنین حمله‌ای می‌تواند یک فاجعه بزرگ، یک حادثه بحرانی و حتی ذوب‌شدن هسته‌ای به‌همراه داشته باشد.»
او در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص مسیر آینده و چشم‌انداز این مناقشه گفت: «دیپلماسی همچنان بهترین، و به‌واقع تنها راه جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. دیپلماسی ممکن است پرچالش و ناقص باشد، اما تا زمانی که دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خارج شد، در مورد ایران جواب داده بود. دیدار وزیران خارجه اروپا با عباس عراقچی و همچنین گفتگوهای بیشتری که در راه خواهند بود بسیار مهم هستند.»
او در ادامه با اشاره به اعلام ترامپ مبنی بر اینکه ظرف دو هفته آینده در خصوص احتمال ورود نیروهای آمریکایی نصمیم خواهد گرفت افزود: «اعلام رئیس‌جمهور ترامپ مبنی بر اینکه ظرف دو هفته درباره احتمال ورود نیروهای آمریکایی به درگیری تصمیم خواهد گرفت، فرصتی هرچند محدود برای دیپلماسی فراهم کرده است. اما هر دو طرف باید واقع‌گرا و منعطف باشند. اگر ایالات متحده خواسته‌های بیش از حدی مطرح کند که ایران مایل به پذیرش آن نباشد، توافقی شکل نخواهد گرفت. اگر ایران انعطاف نداشته باشد، فرصت توافق از دست خواهد رفت. بنابراین، روزها و ساعت‌های پیش رو بسیار سرنوشت‌ساز خواهند بود. ما باید همه فرصت‌های دیپلماتیک را برای پایان دادن به درگیری، توقف حملات اسرائیل و واکنش‌های ایران، و رسیدن به راه‌حلی واقع‌گرایانه برای متوقف کردن پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، خارج‌کردن مواد غنی‌شده از کشور، و بازگرداندن بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ارزیابی وضعیت برنامه و مکان ذخایر، بررسی و اجرایی کنیم.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
او در خصوص دیدگاه دولت آمریکا در قبال پیوستن به اسرائيل در این جنگ نیز گفت: «در ایالات متحده، صداهای بسیار قدرتمندی تلاش می‌کنند ترامپ را برای ورود به جنگ اسرائیل علیه ایران تحت فشار بگذارند.فکر می‌کنم رئیس‌جمهور متوجه این موضوع است، و همه باید درک کنند که اگر این اتفاق بیفتد، به یک جنگ گسترده منجر خواهد شد. این فقط یک حمله دقیق و محدود به فردو نخواهد بود. ضمن اینکه ایران پاسخ خواهد داد. نیروهای آمریکایی در منطقه در معرض حمله موشکی بالستیک ایران قرار خواهند گرفت. انتقال نفت از تنگه هرمز به خطر خواهد افتاد و تلفات و خرابی‌ها گسترش خواهد یافت. بنابراین، این تصمیمی بسیار حساس و مهم است. به همین دلیل هم هست که فکر می‌کنم دونالد ترامپ، با تمام رفتارهای نامعمول و غیرقابل‌پیش‌بینی‌اش، فعلاً فرصت بیشتری به دیپلماسی داده است.»