حملات هوایی آمریکا به تاسیسات هستهای ایران در بامداد یکشنبه یکم تیر (۲۲ ژوئن) احتمالا باعث شده که پیونگیانگ در مورد محاسبات راهبردی و برنامههای خود تجدیدنظر کنند؛ اما کارشناسان درباره واکنش کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی به این حملات نظر واحدی ندارند.
پیونگیانگ روز دوشنبه دوم تیر (۲۳ ژوئن) اعلام کرد که بهشدت حملات آمریکا به تأسیسات هستهای ایران را محکوم میکند و آن را نقض جدی منافع امنیتی و حقوق سرزمینی یک کشور مستقل دانست.
وزارت امور خارجه کره شمالی افزود: «ایالات متحده و اسرائیل عاملان اصلی تنشهای کنونی در خاورمیانه هستند؛ تنشهایی که از اقدامات جنگطلبانه بیوقفه اسرائیل و توسعهطلبی سرزمینی آن، که مورد پذیرش و تشویق غرب قرار گرفته، نشأت میگیرد.»
اگرچه که این بیانیه انتقادات شدیدی علیه ایالات متحده مطرح کرد، اما در قالب پاسخ سخنگوی وزارت خارجه کره شمالی به پرسش یک خبرنگار ارائه شد که در مقایسه با مواضع تند گذشته مقامهای بلندپایه کره شمالی، لحنی نسبتاً ملایم دارد. تحلیلگران میگویند این واکنش محتاطانه نشاندهنده تلاش کره شمالی برای پرهیز از ایجاد پیوند مستقیم با ایران است.
برخی از کارشناسان معتقدند که رهبر کره شمالی این اقدام آمریکا را هشداری میداند که باید دوباره سر میز مذاکره برود، و برخی دیگر فکر میکنند او این را دلیلی میبیند که باید برنامههای هستهای خودش را سریعتر کند تا بتواند جلوی حملات مشابه را بگیرد.
تفاوت ایران با کره شمالی در چیست؟
مورد کره شمالی اساسا با ایران تفاوت دارد. پیونگیانگ نهتنها از پیش به سلاحهای هستهای و سامانههای پیشرفته پرتاب مجهز است، بلکه انگیزه و منطق متفاوتی نیز برای تسلیحات هستهای خود دارد؛ در حالی که برنامه هستهای تهران بیشتر در چارچوب بازدارندگی و غرور ملی تعریف میشود، هدف اصلی پیونگیانگ از این برنامه، تضمین بقای رژیم کیم است.
یکی از دلایل کلیدی این تفاوت، توانمندیهای تلافیجویانه کره شمالی شامل موشکهای بالستیک قارهپیما که قادر به هدفگیری خاک اصلی آمریکا هستند و توپخانههای سنگینی که مناطق پرجمعیت سئول را نشانه گرفتهاند، است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
جونگ کیونگ-وون، پژوهشگر ارشد در «انجمن دفاع سئول» گفت: «تاسیسات اصلی هستهای و موشکی کره شمالی صدها متر زیر زمین، در زیر سنگبسترهای سخت در مناطق کوهستانی شمالغربی این کشور قرار دارند.»
او افزود: «هیچ سلاح موجودی حتی سلاحهای هستهای تاکتیکی، قادر به نابودی مستقیم این تاسیسات نیست.»
آندری لانکوف، مدیر شرکت موسوم به «گروه ریسک کره» و استاد دانشگاه کوکمین آمریکا در گفتگو با وبسایت «نورث کوریا نیوز» اظهار داشت که حملات آمریکا علیه تاسیسات هستهای ایران در حالی رخ داد که دیپلماتهای کره شمالی در نیویورک بارها پیشنهادهای کتبی ترامپ به کیم جونگ اون را رد کردهاند.
آقای لانکوف افزود که پیونگیانگ احتمالاً به وضعیت سامانههای دفاع هوایی خود هم توجه خواهد کرد که بسیار ضعیفتر از سامانههایی است که اسرائیل در آغاز درگیری با ایران از کار انداخت. اما نفوذ اطلاعاتی به داخل جامعه کره شمالی برای آمریکا و کره جنوبی سختتر از نفوذ اسرائیل به ایران است.
آیا حمله به ایران باعث دور شدن پیونگیانگ از میز مذاکره میشود؟
با این حال، کارشناسان دیگر در مورد اینکه آیا این حملات واقعا پیونگیانگ را به میز مذاکره بازمیگردانند یا نه، اختلاف نظر عمیقی دارند.
فرانک آوم، کارشناس سابق موسسه صلح آمریکا گفت: «حملات ترامپ نمیتوانند کره شمالی را مجبور به مذاکره کنند، زیرا این کشور دارای بازدارندگی هستهای قویتری نسبت به ایران است.»
برخی کارشناسان نظرشان متفاوت است و باور ندارند که حملات هوایی آمریکا باعث شود کره شمالی دوباره به مذاکره با آمریکا بازگردد.
آنها معتقدند که این حملات ممکن است اثر معکوس داشته باشد و اگر درگیری اسرائیل و ایران، آمریکا را به جنگ گستردهتری بکشاند، واشنگتن ظرفیت کمتری برای پیگیری جدی مذاکرات با پیونگیانگ خواهد داشت.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
سرلشکر چون این-بوم، ژنرال پیشین سهستاره ارتش کره جنوبی گفت که در حملات آمریکا به ایران، «کره شمالی توانایی حمله خود به آمریکا را تسریع خواهد کرد» و «فقط در صورتی وارد گفتگو میشود که [کیم جونگ اون] بخواهد زمان بیشتری برای به تأخیر انداختن تصمیم آمریکا کسب کند و از آن زمان برای افزایش آمادگی استفاده کند.»
این حملات که آسیبپذیری سامانههای پدافند هوایی ایران مانند اس-۳۰۰ و تأسیسات هستهای زیرزمینی این کشور را در برابر تاکتیکهای سرکوب هماهنگ شده آشکار ساخت، ممکن است کره شمالی را به تقویت تمرکز خود بر توسعه قابلیتهای نامتقارن سوق دهد؛ توانمندیهایی که در تجربه ایران بقاپذیری بیشتری از خود نشان دادند.
این حملات ممکن است باعث شود کیم جونگ اون در مورد افزایش تنشها از طریق آزمایشهای هستهای یا موشکهای بالستیک دوربرد، تجدیدنظر کند و بطور موقت هم که شده از این آزمایشات اجتناب کند.
علاوه بر این، وقتی که خسارتهای وارد شده به توانمندیهای زیرزمینی ایران مشخص شود، ممکن است کره شمالی نیز توانمندیهای زیرزمینی خود را بر اساس آن تنظیم کند.
آیا کره شمالی میتواند دست به حملات پیشدستانه هستهای بزند؟
مشغول شدن آمریکا به درگیریهای دیگر در خاورمیانه میتواند باعث شود کره شمالی با جسارت بیشتری برنامه هستهای خود را پیش ببرد.
نکته نگرانکنندهتر این است که این حملات ممکن است آستانه کیم برای استفاده از سلاح هستهای را پایین بیاورد. آقای آوم اشاره کرد که دکترین هستهای کره شمالی در سال ۲۰۲۲، استفاده خودکار و فوری از سلاح هستهای را در صورتی که رهبران این کشور در خطر قرار بگیرند، الزامی کرده است.
پیونگیانگ سیاست استفاده پیشدستانه از سلاحهای هستهای را به صورت رسمی در چارچوب قانونی که در سپتامبر ۲۰۲۲ تصویب شده، اعلام کرده است.
چرا تهران و پیونگیانگ در چشم روسیه و چین متفاوت هستند؟
از طرفی، نقش کشورهای روسیه و چین در حمایت و تعامل با کره شمالی، این کشور را از ایران که چنین حمایتهایی ندارد، متفاوت میکند.
برخلاف وضعیت ایران، روسیه طبق پیمان شراکت راهبردی جامع بین کره شمالی و روسیه موظف است به طور خودکار وارد عمل شود.
کیم جونگاون، رهبر کره شمالی و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در ژوئن ۲۰۲۴، در جریان سفر آقای پوتین به پیونگیانگ، پیمان شراکت راهبردی جامع را امضا کردند که در آن تعهد دفاع متقابل مقرر شده است.
لیم اول-چول، استاد مؤسسه مطالعات شرق دور دانشگاه کیونگنام در سئول نیز در گفتگو با «کوریا هرالد» گفت: «چین احتمالاً حمله هوایی آمریکا به تأسیسات هستهای کره شمالی را تهدیدی مستقیم برای ثبات در شبهجزیره کره و امنیت در طول مرز چین و کره شمالی میداند.»
آنچه مسلمتر مینماید، این است که حمله آمریکا به تاسیسات هستهای ایران باعث افزایش تردیدهای پیونگیانگ نسبت به گفتوگوهای بین کرهای و مذاکرات با آمریکا خواهد شد.