سرویسهای اطلاعاتی اسرائيل بر این باورند که حملات آمریکا و اسرائيل «خسارات عمدهای» به تاسیسات هستهای ایران وارد کرده و برنامه هستهای ایران را چند سال عقب انداخته است. این درحالی است که آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا این خسارات را بسیار کمتر ارزیابی کرده است.
به گزارش اکسیوس، به نقل از سه مقام آگاه، اسرائیل نیز مانند آمریکا هنوز ارزیابی نهایی از پیامدهای حملات به تاسیسات هستهای ایران را تکمیل نکرده است. با این حال روز گذشته سیانان در گزارشی به نقل از چهار منبع آگاه، ارزیابی اطلاعاتی اولیه آمریکا نشان میدهد که حمله این کشور به ایران احتمالا برنامه هستهای تهران را نابود نکرده و تنها آن را چند ماه عقب انداخته است.
به گفته یکی از این منابع، آژانس اطلاعات دفاعی، بازوی اطلاعاتی وزارت دفاع آمریکا، این ارزیابی را بر پایه گزارش خساراتِ سنتکام تهیه کرده است.
این ارزیابی ادعای اولیه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا مبنی بر این که حملات شامگاه شنبه بمبافکنهای بی-۲ این کشور به تاسیسات هستهای ایران، برنامه غنیسازی اورانیوم تهران را کاملا از بین برده است را زیر سوال برد و آقای ترامپ و دیگر اعضای دولت او از زمان انتشار این گزارش تا کنون بارها به آن واکنش نشان داده و این گزارش را جعلی و ناقص خواندهاند.
با این حال، ارزیابی جدید اسرائیلیها منعکسکننده دیدی خوشبینانهتر نسبت به این عملیات است. آقای ترامپ که برای شرکت در اجلاس ناتو به لاهه هلند سفر کرده است، روز چهارشنبه در جریان این اجلاس گفت که گزارش آژانس اطلاعات دفاعی «اولیه و غیرقطعی» بود و گفت که گزارش آتی اسرائیل اطلاعات کاملتری ارائه میکند.
آقای ترامپ همچنین این حمله را با بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی توسط ارتش آمریکا در خلال جنگ جهانی دوم مقایسه کرد و گفت: «وقتی به هیروشیما و ناگازاکی نگاه میکنید، این [این بمباران] جنگ را خاتمه داد.»
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه درز این اطلاعات را «ظالمانه» و «خیانت» دانست و گفت: «ما ۱۲ بمب سنگرشکن روی فردو ریختیم. هیچ شکی نیست که سقف آن شکافته شد. و هیچ شکی نیست که نابود شده است.»
به گزارش اکسیوس، اسرائيل که از سویی آغازگر جنگ با ایران بود و از سوی دیگر با تهدید مستقیم ایران مواجه است، از نتایج اولیه حملات آمریکا راضی به نظر میرسد.
یک مقام اسرائیلی با اشاره به ارزیابی آژانس دفاعی آمریکا گفت: «ارزیابی حرفهای خسارات جنگ زمانبر است. سرویسهای اطلاعاتی اسرائیل هنوز به جمعبندی نهایی نرسیدهاند. اما ما معتقدیم که این عملیات با مشکلی مواجه نشده بود و هیچ نشانهای وجود ندارد که بمبهای سنگرشکن کار نکرده باشند. هیچکس اینجا ناامید نیست.»
از منظر دیگر، اگرچه گزارش آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا بر اساس دادههای اولیه تنها یک نهاد تهیه شده، ایران هنوز ارزیابی خود را از نتایج این حمله تکمیل نکرده و تصویر کلی کاملا مبهم است، اما وجود چنین گزارشی به همراه اقدام آقای ترامپ در لغو جلسه توجیهی کنگره درباره حملات به ایران، علاوه بر دامنزدن به تردیدها، موجب نارضایتی شدید دموکراتها از رویکرد بیپروای آقای ترامپ به اطلاعات حساس شده است.
کریس ونهالن، سناتور دموکرات گفت: «بسیار نگرانم که ترامپ اطلاعات را تحریف، دستکاری یا حتی جعل کند. ما این وضعیت را قبلا هم دیدهایم؛ در جنگ عراق هم با بهانههای دروغ وارد شدیم.»
مقامات اسرائیلی میگویند که حکومت ایران برای مشخص کردن میزان خسارت وارده بر برنامه هستهای، در حال آمادهسازی ارزیابی خود هستند.
به گفته یک مقام اسرائيلی با آگاهی مستقیم نسبت به دستگاههای اطلاعاتی ایران، مکالمات شنود شده توسط اسرائیل مقامات نظامی ایرانی نشان میدهد که آنها برای کم جلوه دادن شدت خسارات وارده در پی حملات آمریکا و اسرائيل، به رهبری سیاسی ایران گزارشهای نادرست دادهاند.
یک مقام اسرائيلی گفت: «خود ایرانیها هنوز تصویر روشنی از آنچه برسر تاسیسات هستهایشان آمده ندارند.»
ارزیابی اسرائیل از خسارات وارده به تاسیسات هستهای ایران
مقامات اسرائيلی میگویند خسارات حاصله از حملات اسرائیل به تاسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان «بسیار قابل توجه» است.
بنابر ارزیابی آنها، بخش روی زمین در تاسیسات غنیسازی اورانیوم نطنز کاملا نابود شده است و شواهدی از فروپاشی تاسیسات زیرزمینی نیز وجود دارد.
همچنین، بمبهای ۱۵ تنی آمریکایی خسارات عمدهای به تاسیسات فردو وارد کردهاند، با این حال هنوز مشخص نیست که آیا تاسیسات زیرزمینی نیز از بین رفتهاند یا خیر.
بنابر این ارزیابی، حملات به تاسیسات اصفهان، کارخانه بازفرآوری اورانیوم که فلز اورانیوم مورد استفاده در ساخت بمب اتم را تولید میکرد، کاملا نابود شده و به تونلهای زیرزمینی هم آسیب وارد شده است. با این حال ارزیابی شدت این آسیبها هنوز ادامه دارد.
یک مقام اسرائیلی گفت: «بعید میدانیم که این تاسیسات در آینده نزدیک مجددا قابل استفاده باشند.»
ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد ایران چه شدند؟
پس از حملات آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، برخی از مقامات ایرانی مدعی شدند که ذخایر اورانیوم پیش از این حملات از تاسیسات خارج و به مکان امنی منتقل شدهاند. همچنین بنابر گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سطح تشعشعات در این تاسیسات پس از حملات بسیار پایین بوده است.
با این حال به گفته دو مقام اسرائيلی، اطلاعات موجود نشان میدهد ذخایر اورانیوم غنیشده ایران در سطوح ۶۰ درصد و ۲۰ درصد اکنون زیر آوار در اصفهان و فردو مدفون شدهاند و مشخص نیست که آیا ایران میتواند به زودی آنها را بازیابی کند یا نه.
از نقطه نظر دیگر، مقامات اسرائيلی میگویند که این جنگ فراتر از آسیب مستقیم به تاسیسات ضربه مهلکی به تواناییهای هستهای بلندمدت ایران وارد کرده است.
اسرائیل طی درگیری ۱۲ روزه دهها دانشمند هستهای ردهبالای ایران را که دارای دانش نهادی و تخصص عملیاتی بودند، ترور کرد. چندین خط تولید سانتریفیوژ نابود شد و در نتیجه توانایی ایران برای جایگزینی هزاران سانتریفیوژ از دست رفته، محدود شده است.
به گفته یک مقام اسرائيلی آزمایشگاهها و مراکز تحقیقاتی که تجهیزات علمی مورد نیاز برای توسعه سلاح هستهای را داشتند، نیز هدف قرار گرفته و نابود شدهاند.
او گفت: «وقتی همه این عوامل را کنار هم بگذاریم میبینیم که در مجموع خسارت قابل توجهی وارد آمده است.»