در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، یکی از تصاویر ضبط‌شده با دوربین حرارتی که توسط ارتش اسرائیل منتشر شد توجه بسیاری را به خود جلب کرد و تاثر را در میان برخی از علاقه‌مندان تاریخچه صنعت هوایی ایران برانگیخت. در این فیلم یک جنگنده اف-۱۴ ایرانی درست پیش از نابودی در حمله هوایی دیده می‌شد.
آگهیاین تصاویر برای علاقه‌مندان به هواپیماهای جنگی، به معنای پایانی دردناک برای یکی از افسانه‌ای‌ترین جنگنده‌های تاریخ جهان بود.
تنها کشوری که این جنگنده آمریکایی به آن صادر شد، ایران تحت حکومت محمدرضا شاه پهلوی بود.
طبق توافق اولیه، قرار بود آمریکا ۸۰ فروند اف-۱۴و بیش از ۷۰۰ موشک فینیکس به ایران تحویل دهد تا در برابر دشمنان منطقه‌ای، عمدتا عراق، برتری داشته باشد. اما با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ این همکاری متوقف شد.
پس از آن جمهوری اسلامی ایران با ۷۹ فروند اف-۱۴و حدود ۲۰۰ موشک فینیکس باقی ماند. این تعداد برای اثرگذاری در جنگ ایران و عراق کافی بود، اما کمبود قطعات یدکی به‌زودی مشکلاتی جدی پدید آورد.
تنها باری که ایران به صورت قابل توجه موفق به دریافت قطعات شد، در رسوایی موسوم به «ایران-کنترا» در دهه ۱۹۸۰ بود که در آن معامله‌ای مخفی میان دولت ریگان، اسرائیل و ایران صورت گرفت.
از آن زمان تاکنون، تامکت‌های ایران برای پرواز در آسمان به سختی نفس می‌کشیدند. در سال ۲۰۲۲، نمایش پرواز هوایی یک فروند اف-۱۴ ایرانی برای علاقه‌مندان به هوانوردی نوعی معجزه محسوب شد.
در واقع برای جنگنده‌ای که بیش از ۴۰ سال سن دارد و سال‌هاست قطعه‌ای دریافت نکرده، همان یک فروند موفقیتی نمادین بود.
در سطح جهانی، فقط در ایران امیدی برای دیدن پرواز مجدد این جنگنده وجود داشت. جنگنده‌های اف-۱۴ تامکت در سال ۲۰۰۶ از خدمت نیروی دریایی آمریکا بازنشسته شدند و این کشور پس از سال ۲۰۰۷ همه اف-۱۴های باقیمانده خود را نابود کرد.
اکنون با انتشار ویدیویی از حمله مستقیم جنگنده‌های اسرائیلی به اف-۱۴های زمین‌گیر ایران، امیدها برای دیدن پرواز دوباره آن‌ها بیش از پیش رنگ باخت.
حتی اگر این جنگنده‌ها توان پرواز هم نداشتند تخریب فیزیکی کامل آن‌ها، به‌ویژه در بخش بال، آخرین بخت‌ها برای نجات را از بین برد.
آیا بازسازی ممکن است؟
هرچند امیدها برای مشاهده پرواز اف-۱۴ در ایران کمرنگ شده است، با این حال کارشناسان می‌گویند یک احتمال دور از ذهن وجود دارد: اگر منازعه کنونی پایان یابد و یک یا دو فروند اف-۱۴سالم باقی مانده باشد، و البته اگر بتوان قطعات آن را از موزه‌ها یا بازتولید تأمین کرد، تنها نیروی دریایی آمریکا قادر خواهد بود یک فروند تامکت عملیاتی را از دل آوار بیرون کشد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در چنین حالتی، احتمال دارد که یک یا چند اف-۱۴به‌عنوان پرنده نمایشی در نمایشگاه‌های هوایی ظاهر شوند.
اما این رؤیا در گرو زنجیره‌ای از اتفاقات نادر است؛ از جمله یافتن قطعاتی سالم در لاشه‌های سوخته‌ای که اسرائیل به‌جای گذاشته است.
تا آن زمان، علاقه‌مندان به هواپیما باید با این واقعیت تلخ کنار بیایند: شاید آخرین پرواز اف-۱۴، آخرین پرواز در تاریخ این جنگنده افسانه‌ای بوده باشد.