در منطقه قفقاز و آسیای میانه، آذربایجان بیشترین حجم روابط سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی را با رژیم صهیونیستی دارد

لیلا پایدار- حامد خسروشاهی کارشناس مسائل قفقاز در گفت‌وگو با خبرنگار اعتمادآنلاین درباره سفر پیش‌روی آقای پزشکیان به جمهوری آذربایجان و در خصوص مستنداتی که به دست ایران رسیده اظهار کرد: آقای دکتر پزشکیان برای شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو اکو به شهر خان‌کندی در جمهوری آذربایجان خواهد رفت. خان‌کندی، مرکز قره‌باغ، در سی سال گذشته به‌عنوان پایتخت کشور خودخوانده قره‌باغ اشغالی شناخته می‌شد. اگرچه اکنون این شهر عملاً خالی از سکنه است و ارامنه منطقه به ارمنستان کوچ کرده‌اند و آذری‌ها نیز هنوز در آن سکونت نیافته‌اند، اما این شهر از جایگاه استراتژیک ویژه‌ای برای جمهوری آذربایجان برخوردار است و با توجه به میزبانی دوره‌ای اجلاس سران اکو، برنامه‌ها در این شهر برگزار خواهد شد.

وی ادامه داد: سازمان همکاری اقتصادی (ECO) یک نهاد بین‌دولتی منطقه‌ای با ۱۰ عضو است که در سال ۱۳۶۴/۱۹۸۵ توسط ایران، پاکستان و ترکیه بنیان گذاشته شد، دبیرخانهٔ دائمی آن در تهران قرار دارد و بر اساس «معاهده ازمیر» اداره می‌شود.

به گفته خسروشاهی، با وجود اصرار مقامات آذربایجان، از جمله رئیس‌جمهور و وزرایش، مبنی بر عدم اجازه استفاده از خاک و آسمان این کشور علیه ایران، گویا شواهدی وجود دارد که احتمال استفاده از آسمان آذربایجان برای حملات علیه ایران را تقویت می‌کند. یکی از این شواهد این است که ممکن است اسرائیل بدون اطلاع مقامات آذری از این آسمان استفاده کرده باشد و حتی اگر مقامات آذری با اطمینان این ادعا را رد کنند، این امر نافی استفاده احتمالی نیست. افزون بر این، مقامات نظامی ایران اطلاع داده‌اند که در سواحل خزر پمپ‌های سوخت جنگنده‌های اسرائیلی کشف شده است.

وی افزود: ناگفته نماند که آذربایجان همکاری‌های آشکار و پنهانی با اسرائیل دارد؛ از جمله وجود کارخانه مشترک آذری-اسرائیلی تولید پهپادهای مدل هاروک در نزدیکی باکو، که این پهپادها هم‌اکنون ساخته می‌شوند. پس از جنگ دوم قره‌باغ، خریدهای تسلیحاتی جمهوری آذربایجان از اسرائیل به طور چشمگیری افزایش یافته است. همچنین در اراضی تازه آزاد شده در نزدیکی مرزهای ایران، شرکت‌های فناوری اسرائیلی پروژه‌هایی چون شهر هوشمند و روستای هوشمند را اجرا کرده‌اند که با توجه به ماهیت فناورانه، امکان بهره‌برداری اطلاعاتی و امنیتی علیه ایران وجود دارد.

خسروشاهی خاطرنشان کرد: حملات اخیر اسرائیل به ایران که شهر تبریز را به شدت هدف قرار داد، نشان می‌دهد که نسبت به سایر شهرهای ایران پس از تهران، تبریز چتری بزرگ اطلاعاتی داشته است. با توجه به نزدیکی تبریز به آذربایجان، این امر گمان می‌رساند که ایستگاه‌های اطلاعاتی منطقه‌ای در این حملات نقش داشته‌اند.

کارشناس قفقاز در ادامه اظهار کرد: در نزدیکی باکو دهکده‌ای به نام قرمزی قصبه وجود دارد که یهودیان قفقاز در آن سکونت دارند. ارتباطات گسترده‌ای بین یهودیان آذربایجان و اسرائیل از طریق شرکت‌ها و انجمن‌های فرهنگی دوستی برقرار است. همچنین یهودیان آذری‌الاصل در اراضی اشغالی، به‌ویژه در مناطق شمالی، حضور چشمگیری دارند و رفت و آمدهای مداومی بین تل‌آویو و باکو برقرار است.

خسروشاهی در پایان گفت: در منطقه قفقاز و آسیای میانه، آذربایجان بیشترین حجم روابط سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی را با رژیم صهیونیستی دارد و پس از آن قزاقستان قرار دارد که احتمال همکاری رژیم در جنگ اخیر و حتی در برخی از حملات با استفاده از پهپادهای لاک‌پشتی از آن کشور هم مطرح شده است. در چنین فضایی که کشور ما مورد حمله رژیم صهیونیستی قرار گرفته است، طبیعی است که کوچک‌ترین ارتباطات و روابط همسایگان ما، به ویژه آذربایجان، مورد سوءظن و نگرانی ما باشد.