بازگشت سریع و گسترده مهاجران افغان از ایران، فشار مضاعفی بر سیستم‌های کمک‌رسانی وارد کرده که پیش از این نیز شکننده بود. یک مقام ارشد سازمان ملل روز سه‌شنبه هشدار داد که روزانه ده‌ها هزار نفر، خسته و آسیب‌دیده، از مرز عبور می‌کنند و برای زنده ماندن به کمک‌های بشردوستانه وابسته‌اند.
آگهی
از ابتدای امسال، بیش از یک میلیون . ۴۰۰ هزار نفر به افغانستان بازگشته یا وادار به بازگشت شده‌اند که بیش از یک میلیون نفر آن‌ها از ایران بوده‌اند.
ایران و پاکستان در سال ۲۰۲۳ برنامه‌هایی جداگانه برای اخراج مهاجران فاقد مدارک قانونی اجرا کردند و با تعیین ضرب‌الاجل، آن‌ها را تهدید به اخراج کردند. این دو کشور می‌گویند هدف‌شان صرفا مهاجران غیرقانونی بوده و همه افغان‌ها را به‌طور خاص هدف نگرفته‌اند، هرچند افغان‌ها سال‌هاست برای فرار از جنگ، فقر یا حاکمیت طالبان از کشورشان گریخته‌اند.
زنگ خطر را برای جامعه جهانی به صدا درآمده است
رُزا اُتونبایوا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور افغانستان پس از بازدید از گذرگاه اسلام‌قلعه در ولایت هرات خواستار حمایت فوری جهانی دراین زمینه شد. او هشدار داد که «با حجم بالای ردمرز شدن ناگهانی و اجباری افغان‌ها وقت آن رسیده که زنگ خطر را برای جامعه جهانی به صدا درآوریم.»
تنها ظرف یک روز ۲۸ هزار افغان از مرز رد شدند
او افزود: «اگر دخالت سریع صورت نگیرد، قطع کمک‌های مالی، فشار بر بازار کار و مهاجرت‌های دوره‌ای می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری داشته باشد؛ از بی‌ثباتی بیشتر در میان جمعیت بازگشتی و میزبان گرفته تا آوارگی دوباره، موج مهاجرت گسترده و تهدیدهایی برای ثبات منطقه.»
موج بازگشت‌ها از ایران در ماه ژوئن به اوج رسید؛ پس از آنکه دولت ایران ضرب‌الاجلی برای خروج همه مهاجران افغان «فاقد مدرک» تا ۲۰ مارس تعیین کرد. آژانس مهاجرت سازمان ملل در روز ۲۵ ژوئن عبور بیش از ۲۸ هزار نفر به افغانستان را ثبت کرد.
افغانستان؛ بحران فراموش‌شده
بیشتر افغان‌ها برای زنده ماندن به کمک‌های بشردوستانه وابسته‌اند. اما کاهش شدید بودجه باعث شده بسیاری از نهادهای امدادی و غیردولتی، برنامه‌های آموزشی و درمانی خود را متوقف کنند.
نیکول فن باتنبورگ از صلیب سرخ جهانی که نقطه مرزی و تلفنی با آسوشیتدپرس گفتگو کرد، در همین زمینه گفت: «کودکان افغانِ بازگشتی از ایران به دلیل شرایط نامساعد مرزی و گرمای شدید، به بیماری‌هایی مانند گال و تب مبتلا شده‌اند.»
به گفته‌ی او، همکارانش روزانه صدها کودک را که از والدینشان جدا شده‌اند، دوباره به خانواده‌شان می‌رسانند.
در آشفتگی ناشی از خروج شتاب‌زده، بسیاری از افراد وسایل و مدارک‌شان را از دست داده‌اند. اغلب افراد تنها توانسته‌اند چند چمدان با خود بیاورند و حالا از همان چمدان‌ها به‌عنوان وسایل اولیه زندگی استفاده می‌کنند.
افغانستان، بحرانی پنهان که به فراموشی سپرده شده است
فن باتنبورگ افزود: «افغانستان بحرانی پنهان است. در جهان بحران‌های بسیاری در جریان است و افغانستان به فراموشی سپرده شده است»
به گفته او «مشکلات بسیار بزرگ‌اند. ما فقط از وضعیت در مرز صحبت می‌کنیم، در حالی‌که این افراد باید به جاهایی برگردند که بتوانند در آن زندگی و آینده‌ای بسازند.»
کارکنان شورای پناهندگان نروژ افغان‌های اخراج شده را در خانه خود اسکان دادند
هفته گذشته، شورای پناهندگان نروژ اعلام کرد که بسیاری از کارکنانش خانواده‌های بازگشتی را در خانه‌های خود اسکان داده‌اند. با وجود تلاش مقام‌ها برای بسیج منابع محدود، ظرفیت‌های محلی پاسخگوی «این حجم عظیم نیاز» نیستند.