جدیدترین صورتهای مالی بانک رفاه کارگران تحت مدیریت «اسماعیل لله گانی» حاوی نشانههایی از ضعف در مدیریت هزینه، کنترل ریسک اعتباری و تخصیص منابع است؛ موضوعی که نیازمند ورود جدی نهادهای نظارتی و پاسخگویی شفاف مدیرعامل این بانک به مردم است.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، بررسی عملکرد یکساله و سهماهه نخست سال ۱۴۰۴ بانک رفاه کارگران، حاکی از وضعیت نگرانکنندهای در شاخصهای کلیدی مالی است. این بانک در پایان سال گذشته با زیان عملیاتی قابل توجهی مواجه شده و عملکرد آن در فصل بهار نیز نشانی از بهبود ندارد؛ بلکه برعکس، برخی ارقام حتی هشدارآمیزتر شدهاند.
رشد هزینهها در بانک رفاه کارگران
بر اساس صورتهای مالی حسابرسیشده، سود عملیاتی بانک رفاه در سال گذشته سقوطی ۹۰ درصدی داشته و نهایتاً زیان عملیاتی بانک به بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. در همین دوره، هزینههای اداری و عمومی از ۲۱ هزار میلیارد تومان فراتر رفته و هزینههای مالی نیز به بیش از ۳,۷۰۰ میلیارد تومان بالغ شدهاند.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
همچنین بدهی بانک به سایر بانکها در پایان سال گذشته با رشد ۶۵ درصدی به بیش از ۲۳ هزار میلیارد تومان رسیده که نشاندهنده افزایش وابستگی به منابع بینبانکی و فشار نقدینگی است.
این روند در فصل بهار امسال نیز ادامه یافته؛ بهگونهای که در سهماهه نخست سال، هزینههای مالی بانک با رشد خیرهکنندهای معادل ۶۰۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل، به بیش از ۱,۹۰۰ میلیارد تومان رسیده است. هزینههای اداری و عمومی نیز طی همین مدت با افزایشی ۶۲ درصدی از مرز ۵,۶۰۰ میلیارد تومان عبور کردهاند.
بدهی بانک رفاه به سایر بانکها نیز در پایان خردادماه به بیش از ۳۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافته که استمرار روند صعودی بدهیهای بینبانکی را تأیید میکند.
وامهای رفاه با نرخ صفر درصد؟
در کنار وضعیت نامناسب ترازهای مالی، جزئیات مربوط به بدهکاران کلان و تسهیلات پرداختشده نیز نکات تأملبرانگیزی دارد. طبق گزارش بانک مرکزی، تا پایان خرداد امسال، بانک رفاه بیش از ۲۱ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکتهای مرتبط با خود پرداخت کرده است.
از این میان، سازمان تأمین اجتماعی بهعنوان سهامدار عمده بانک، دریافتکننده بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان وام با نرخ سود صفر درصد بوده است. دیگر تسهیلات بدون بهره نیز به شرکتهایی چون پالایش نفت بندرعباس و دادهپردازی ایران اعطا شده که همگی در زمره مشتریان خاص بانک طبقهبندی میشوند.
نگرانکنندهتر اینکه، بانک رفاه تا پایان خرداد، بیش از ۴۱۹ میلیارد تومان تسهیلات خالص به ۹ مشتری خاص (ذینفعان واحد) پرداخت کرده که ۳۸۷ میلیارد تومان از این تسهیلات در وضعیت غیرجاری قرار دارد؛ به این معنا که پرداخت آنها با تأخیرهای طولانی و بدون اقدام بازپرداختی مؤثر مواجه شده است. همچنین ۳۸۷ میلیارد تومان از این تسهیلات، در دسته بدهیهای مشکوکالوصول ثبت شدهاند؛ تسهیلاتی که بیش از ۱۸ ماه از سررسید آنها گذشته و بازپرداخت نشدهاند.
اما شاید مهمترین نکته، نبود هرگونه وثیقه در قبال این تسهیلات کلان باشد. طبق اطلاعات رسمی بانک مرکزی، تمامی وامهای یادشده بدون دریافت وثیقه معتبر پرداخت شدهاند و در ستون مربوط به ارزش وثایق، عدد صفر درج شده است؛ موضوعی که ضرورت پاسخگویی شفاف مدیران بانک را دوچندان میکند.
به گزارش تابناک؛ بخش مهمی از عملکرد مالی بانک رفاه کارگران در دوره یکساله و سهماهه اخیر، به گونه ای است که سیگنال هشداردهندهای برای سهامداران و نهادهای نظارتی مخابره میکند. اعطای میلیاردها تومان وام به مشتریان خاص، بدون وثیقه و با نرخ بهره صفر، در شرایطی که بانک با زیان عملیاتی، رشد هزینهها و افزایش بدهی بینبانکی مواجه است، ضرورت بازنگری فوری در سیاستهای اعتباری و نظارتی بانک را ایجاب میکند.
تکمیلی: توضیحات بانک رفاه کارگران
پیرو درج این گزارش، بانک رفاه کارگران توضیحاتی ارائه کرده که وفق قانون عینا درج میشود.
متن این جوابیه بدین شرح است: «الف)صورتهای مالی در شبکه کدال بورس به صورت عمومی منتشر میشود بنابراین این ادعا که اتفاقات مالی و اعتباری بانک پشت درهای بسته صورت میپذیرد و در تیتر گزارش جلوهگر است، از اساس کذب است.
ب) در بخش ابتدایی گزارش، نویسنده بر اساس شاخصهای کلیدی مالی، به اشتباه وضع بانک رفاه را نگران کننده وهشدار آمیز عنوان کرده است، حال آنکه استناد گزارش در ادامه نه شاخصهای مالی کلیدی، بلکه صرفا توصیف چند عنوان در صورتهای مالی بانک است که قطعا برای تحلیل نیاز است از تبحر بانکی و به طور خاص آشنایی و تسلط بر وضعیت بانکی کشور برخوردار بود. نتیجه گیری ابتدایی گزارش به وضوح حاکی از عدم تخصص و تسلط به صنعت بانکداری و به ویژه آشنایی با بانک رفاه در حالت خوشبینانه و در حالت بدبینانه، ایجاد اضطراب و نگرانی و تشویش در اذهان عمومی با قصد تخریب بانک رفاه کارگران در شرایط کنونی کشور است. با این مقدمه نکات زیرجهت تنویر اذهان عمومی اعلام میشود: ۱- طبقهبندی سود و زیان شرکتها به چهار دسته الف) سود (زیان) ناخالص، ب) سود (زیان) عملیاتی، ج) سود (زیان) قبل از مالیات و د) سود (زیان) خالص بر اساس استانداردهای حسابداری به نحوی است که درآمدهای سرمایه گذاری بانکها در اوراق بهادار نیز بخشی از درآمد بانک تلقی میشود. اما بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران براساس مقررات، خود سود بانکها را به دو بخش سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی تقسیم کرده است که برای قضاوت در خصوص وضع یک بانک باید جمع هر دو سود را در نظر گرفت، در صورتی که نویسنده فقط سود عملیاتی بانک را دیده و بر این اساس بدون توجه به مابقی سود بانک، قضاوت اشتباه خود را منتشر نموده است؛ بنابراین اولاً بر اساس استانداردهای حسابداری، بانک دارای سود بسیار مناسبی است؛ و عمده درآمدهای سرمایه گذاری بانک در اوراق بهادار منافاتی با عملیات از دیدگاه استانداردهای حسابداری ندارد، علاوه بر این باید تاکید کرد، بالای ۹۸ درصد سرمایه گذاریهای بانک رفاه کارگران در اوراق بهادار (سهام شرکتها) به دلیل تهاتر مطالبات بانک رفاه کارگران ازسازمان تامین اجتماعی به این بانک واگذار شده است. این شرکتها نیز به دلیل تهاترمطالبات تامین اجتماعی از طرف دولت، به استناد قوانین بودجه کشور و مصوبات قانونی بالادستی از سوی دولت به سازمان تامین اجتماعی واگذارشده است؛ بنابراین اصولا مبنای درآمدهای سرمایه گذاریهای بانک که در صورتهای مالی به دلیل رعایت مقررات بانک مرکزی در درآمدهای غیرعملیاتی طبقهبندی شده است، از نظراستانداردهای حسابداری لزوما و ماهیتا بخشی از سود بانک بوده، چرا که هزینههای مربوط به سود سپردههای پرداختی به مشتریان در صورتهای مالی بانک صرفا در یک بخش سود و زیان عملیاتی درج میشود ولی درآمدهای بانک در دو بخش عملیاتی و غیر عملیاتی شناسایی میشوند که شامل درآمد تسهیلات پرداختی و کارمزدها و سود شرکتها میشود و ثانیا براساس مقررات بانک مرکزی، از آنجاییکه تحصیل این سرمایهگذاریها توسط بانک رفاه کارگران به قصد بنگاه داری و تصمیمات بانک نبوده، بلکه بر اساس مصالح کلان و با موضوعاتی همچون پرداخت حقوق قشر عظیم جامعه معززمستمری بگیران و خانواده بزرگ نهاد عمومی سازمان تامین اجتماعی شکل گرفته است، بنابراین بر اساس قاعده "رجحان محتوا بر شکل" درآمدهای متاثر از این سرمایه گذاریها از این نظر نیز نمیتواند لحاظ نشود. در این خصوص تاکید میشود، نهاد ناظر به استناد مصوبات مراجع ذیصلاح قانونی و با درک شرایط اعلام شده، بانک رفاه کارگران را از تبعات عدم رعایت نسبتهای سرمایه گذاری مستثنی کردهاند که به طریق اولی بیانگر آن است، از نظر قانونگذاران و نهاد ناظر ماهیت این سرمایه گذاریها تحت بنگاه داری بانک رفاه قلمداد نمیشود. اما در شکل صورتهای مالی به دلیل فرم یکسان درآمدهای مزبور در بخش غیرعملیاتی درج شده است.
۲- در مرحله صدور اعتبار اسنادی بابت هر اعتبار وثیقه دریافت میشود، اما در هنگام پرداخت اعتبارات گشایش شده و تبدیل به بدهکاران (مطالبات) و با توجه به امکان پرداخت یک اعتبار در چند نوبت، با توجه به تغییرشماره اعتبار اولیه به چندین شماره مطالبات، امکان برقراری کامل ارتباط وثایق به تمام موارد میسر نمیشود. در حالیکه وثیقه برای اعتبارگیرنده در بانک وجود داشته و در دسترس است، بنابراین اشاره نویسنده به اقلام جدول و نتیجه گیری مزبور به جهت عدم آگاهی از فرآیند و عملیات بانکی است؛ بنابراین به قاطعیت اعلام میشود که همه تسهیلات و اعتبارات اسنادی در بانک رفاه کارگران دارای وثائق و تضامین مناسب میباشند.
۳- تمامی تسهیلات پرداختی به سازمان تامین اجتماعی، شرکت پالایشگاه نفت بندرعباس و داده پردازی ایران با نرخ ۲۳ درصد و در قبال وثایق و دقیقا مطابق مقررات انجام شده است. بدیهی است با توجه به نظارت نهادهای متعدد بر عملیات بانکها، قطعا چنین نیست که یک نویسنده گزارش صرفا بر اساس صورتهای مالی که به هیچ عنوان این صورتهای مالی نشاندهنده جزییات یک پرونده اعتباری نیست، بتواند موضوع با اهمیتی همچون اعطای تسهیلات با مبالغ بااهمیت و آن هم به ذینفعان واحد بانک را بیابد، اما نهادهای نظارتی حرفهای در این خصوص گزارشی نداده باشند که ندادهاند. تاکید میکنیم، تمام تسهیلات بانک رفاه کارگران به هر شخصی اعم ازحقیقی و حقوقی و اشخاص ذینفع واحد یا غیرآن، دقیقا مطابق نرخهای ابلاغی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در زمان اعطا انجام شده است.
۴- رشد بدهی بانک بابت تامین مالی عمدتا به جهت تخصیص خط اعتباری از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به سازمان تامین اجتماعی با عاملیت بانک رفاه کارگران دقیقا بر مبنای قوانین و مقررات بوده است که صرف افزایش مبلغ، مبین ضعف بانک در مدیریت نقدینگی نیست که در این موضوع نیز عدم آگاهی نویسنده منتج به ارائه نتیجه گیری غلط شده است.»
ابهامات بی پاسخ!
به گزارش تابناک؛ همانطور که در جوابیه روابط عمومی بانک رفاه کارگران مشاهده میشود، این بانک در واکنش به گزارش منتشرشده در «تابناک»، ترجیح داده است از کنار نقش بانک مرکزی، بهعنوان مرجع رسمی انتشار جداول تسهیلات کلان بانکها، عبور کند و از نویسنده انتقاد کند! آنهم در حالی که اولا این آمار را بانک مرکزی منتشر کرده و ثانیا جداول مشابه برای سایر بانکها نیز توسط بانک مرکزی همواره طی این سال ها منتشر شده و در بسیاری از آنها، در ستونهای مربوط به نرخ سود و وثایق، خبری از عدد صفر نیست. انتظار میرفت روابط عمومی بانک رفاه، بهجای نادیده گرفتن این مسئله، با دقت بیشتری به آن توجه کرده و شفافسازی لازم را ارائه میداد. همچنین از روابط عمومی بانک رفاه انتظار میرفت در کنار توضیح درباره قوانین تسهیلات کلان، به سایر شاخصهای مهم از جمله وضعیت مطالبات مشکوکالوصول و بدهیهای غیرجاری نیز اشاره و شفافسازی کند؛ چرا که این موارد هم بخش مهمی از ارزیابی سلامت مالی بانک را تشکیل میدهند و باید پاسخ داده شود که چرا تسهیلات کلان پرداخت شده اما خبری از بازپرداخت کامل تسهیلات به شبکه بانک نیست؟
در نهایت، در این جوابیه، توضیح مشخص و قابلقبولی درباره علت رشد چشمگیر «هزینههای مالی» بانک طی تنها سه ماه ارائه نشده است؛ رشدی معادل ۶۰۱ درصد که طبق صورتهای مالی سهماهه بانک، رقم قابل تأملی به شمار میرود.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.