در واکنش به بازگشت مهاجران افغان از ایران، مردم منطقه غرب افغانستان به یاری شتافته‌اند، بخشی از این کمک‌ها از سوی افغان‌های ساکن اروپا و آمریکای شمالی ارسال شده است.
آگهی
در مرز ایران، فاطمه رضایی مشغول توزیع غذا و اقلام بهداشتی میان افغان‌هایی است که به اجبار به کشورشان بازگردانده شده‌اند؛ او نمی‌تواند در برابر بحران فزاینده اخراج مهاجران، بی‌تفاوت بماند.
این دختر ۲۲ ساله یکی از داوطلبان افغان است که با وجود کمبودهای شخصی، برای کمک به هم‌وطنانش بسیج شده‌اند.
از ابتدای سال جاری، بیش از ۱.۶ میلیون افغان، از جمله کودکان، پس از اخراج یا فشارهای وارده، از ایران به افغانستان بازگشته‌اند. تهران آنها را عامل افزایش بیکاری و جرم در کشور می‌داند.
فاطمه رضایی می‌گوید: «مهم نیست که چقدر پول دارید. من خودم زیاد ندارم، اما با کمک افغان‌های داخل و خارج کشور، از پسش برمی‌آییم.»
عبور و مرور ۵۰ هزار نفری در مرز اسلام قلعه
به گفته کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR)، شمار عبور و مرور در مرز اسلام‌قلعه در برخی روزها به ۳۰ هزار نفر رسیده و در روز ۴ ژوئیه، به اوج ۵۰ هزار نفر نیز رسیده است.
در واکنش به این وضعیت، مردم منطقه غرب افغانستان به یاری بازگشت‌کنندگان شتافته‌اند، بخشی از این کمک‌ها نیز از سوی افغان‌های ساکن اروپا و آمریکای شمالی ارسال شده است.
فاطمه رضایی، خبرنگار یکی از شبکه‌های تلویزیونی محلی، برای رسیدن به مرز از شهر خود در هرات بیش از ۱۰۰ کیلومتر را می‌پیماید. او از میان جعبه‌های مقوایی، دستمال مرطوب و نوار بهداشتی را میان زنانی که با کودکان‌شان در زیر چادرها جمع شده‌اند، توزیع می‌کند.
او می‌گوید: «وظیفه ماست که در کنارشان باشیم.» او ادامه می‌دهد: «دولت تلاش خودش را می‌کند، اما کافی نیست.»
سازمان‌های بین‌المللی نیز در حال ثبت‌نام مهاجران هستند، اما با کاهش شدید بودجه مواجه شده‌اند.
بحران طالبان در کمک به بازگشتی‌ها
در این میان، مقامات طالبان نیز برای حمایت از سیل بازگشت‌کنندگان که اغلب همه دارایی‌هایشان را رها کرده‌اند و به کشوری فقیر بازگشته‌اند، با چالش‌های جدی روبرو هستند.
حسنا صالحی که بیکار است، به همراه خانواده‌اش در مؤسسه خیریه «خانه مهر» مشغول توزیع کمک‌هایی مانند شیر خشک نوزادان است.
او می‌گوید: «برخی مادران به دلیل استرس، شیر کافی برای نوزادان‌شان نداشتند. افغان‌های ما همین حالا به کمک نیاز دارند. ما وظیفه داریم هر آنچه در توان داریم، کم یا زیاد کمک کنیم.»
احمدالله وثیق، رئیس کمیسیون عالی مهاجرین افغانستان می‌گوید: «این همبستگی ما را سربلند می‌کند.»
او می‌افزاید: «دولت نمی‌تواند به تنهایی این مشکلات را حل کند و باید از تلاش‌های مردمی قدردانی کرد.»
طالبان اعلام کرده‌اند که در بدو ورود به مهاجران پول نقد می‌دهند و در حال ساخت شهرهایی برای اسکان بازگشت‌کنندگان هستند، هرچند مشخص نکرده‌اند این شهرها چه زمانی آماده خواهند شد.
در هرات، نزدیک‌ترین شهر بزرگ به مرز، برخی از بازگشتی‌ها که در وضعیت بسیار بدی قرار دارند، در پارک‌ها و در چادرهایی که مردم اهدا کرده‌اند، زندگی می‌کنند. برخی از آنها می‌گویند پس از بازگشت، باید زندگی خود را از صفر بسازند.
حسین، ۳۳ ساله که بیش از ۱۰ سال در ایران زندگی کرده، می‌گوید: «تنها نگرانی ما این است که بتوانیم کار پیدا کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «در ایران به ما گفتند مدارک‌مان دیگر معتبر نیست. آنجا شغل‌های خوبی داشتیم، حالا باید دوباره از نو شروع کنیم.» او، پدر دو فرزند، از حمایتی که در سمت افغانستان دریافت کرده، قدردانی می‌کند: «واقعاً کمک‌مان کردند و دست‌مان را گرفتند.»
او منتظر اتوبوسی رایگان بود که او را حدود هزار کیلومتر تا کابل، پایتخت افغانستان، ببرد.
امید حقجو، ۲۷ ساله، که در حال پخت غذا در دیگ‌های بزرگ است، می‌گوید: «ما داریم تلاش می‌کنیم این فرهنگ را ترویج دهیم... تا آن حمایتی را فراهم کنیم که جای آن خالی‌ست.»
پس از یک روز طاقت‌فرسا در چادرهای کمک‌رسانی مرزی اسلام‌قلعه، حسنا صالحی می‌گوید این تجربه برایش درسی از زندگی بوده است.
او می‌گوید: «اگر من توانستم داوطلبانه کمک کنم، فکر می‌کنم همه می‌توانند.»
و ادامه می‌دهد: «وقتی به خانه می‌روم و به لبخندها و دعاهای هم‌وطنانم فکر می‌کنم، برایم کافی‌ست.»